Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I C 1113/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Białymstoku z 2013-11-22

Sygn. akt IC 1113/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący:

SSO Joanna Dorota Toczydłowska

Protokolant:

Justyna Nowacka

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2013 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w N.

przeciwko T. R. (1), W. K. i Z. K.

o zapłatę

na skutek zarzutów pozwanych od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym

I.  uchyla nakaz zapłaty Sądu Okręgowego w Białymstoku wydany w postępowaniu nakazowym w dniu 20 maja 2013 roku w sprawie INc 62/13 w zakresie obowiązku zapłaty przez pozwanych na rzecz powoda kwoty 18.703,79 złotych z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 26 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty

II.  zasądza od pozwanych T. R. (1), W. K. i Z. K. solidarnie na rzecz powoda (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w N. kwotę 5.793, 43 (pięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt trzy 43/100) złote z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % od dnia 29 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz należne odsetki ustawowe w wysokości 13% od kwoty 53.891,49 (pięćdziesiąt trzy tysiące osiemset dziewięćdziesiąt jeden 49/100) złotych za okres od 29 kwietnia 2013 roku do 28 czerwca 2013 roku

UZASADNIENIE

(...) Sp. z o.o. w N. pozwała T. R. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą T. T. R. (1) w C., W. K. i Z. K. solidarnie o zapłatę kwoty 77.930,55 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, to jest 26 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych. Wniosła jednocześnie o rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym i wydanie nakazu zapłaty z weksla.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że łączyła go z T. R. (1) umowa nr (...) z dnia 30 sierpnia 2011 r., której przedmiotem była dzierżawa przez tego pozwanego stacji paliw należącej do powódki, położonej w Z. oraz prowadzenie przez pozwanego w imieniu powódki sprzedaży należącego do niej paliwa w zamian za określoną prowizję liczoną za każdy litr sprzedanego przez pozwanego paliwa. Pozwany Ne wypełnił obowiązków wynikających z § 21 ust. 9 i 10 umowy, to jest w szczególności nie odprowadzał utargu osiąganego na stacji paliw, co spowodowało rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 30 grudnia 2012 r. Z tytułu powstałych zaległości płatniczych, powódka uzupełniła wystawiony przez pozwanego, a poręczony przez pozostałych dwoje pozwanych weksel in blanco, którego zapłaty dochodzi w niniejszym postępowaniu, z uwagi na brak jego dobrowolnej spłaty.

Sąd Okręgowy w Białymstoku w dniu 20 maja 2013 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którym uwzględnił roszczenie powódki w całości (sygn. akt I Nc 62/13).

W ustawowym terminie pozwani zaskarżyli powyższy nakaz w części, to jest co do kwoty 18.703,79 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w tym zakresie oraz o obciążenie powódki kosztami procesu według norm przepisanych.

Zarzucili, że powódka w sposób ogólnikowy przedstawiła podstawę faktyczną powództwa, nie precyzując skąd wynika dochodzona kwota. Domniemując, że w zakresie 18.703,79 zł dotyczy ona należności powódki wobec klientów K. H. (1), S. P. (1) i H. H. (1), na rzecz których dokonała ona sprzedaży paliwa za pośrednictwem pozwanego T. R. (1), pozwany podniósł, że nie był stroną umów sprzedaży, a jedynie pośrednikiem w umowie zawieranej pomiędzy powódka, a w/w osobami, co, w jego ocenie, wynika z § 5 ust. 1 umowy nr (...) z dnia 30 sierpnia 2011 r. Pozwany zarzucił ponadto, że z posiadanych przez niego informacji wynika, że w/w dłużnicy powódki częściowo spłacili ciążące na nich długi dobrowolnie albo w drodze prowadzonego postępowania egzekucyjnego.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

W sprawie bezspornym było, że powódka (...) Sp. z o.o. w N. i pozwany T. R. (1) w dniu 30 sierpnia 2011 r. zawarli umowę nr (...), na podstawie której powódka oddała pozwanemu w dzierżawę Stację paliw położoną w Z., wraz z wyposażeniem (§ 1 ust. 2 umowy).

W § 5 ust. 1 umowy, wydzierżawiający (powódka) zlecił, a dzierżawca (pozwany T. R.) zobowiązał się w ramach dzielności swojej firny, w oparciu o infrastrukturę stacji paliw do prowadzenia na rzecz wydzierżawiającego usług pośrednictwa handlowego w zakresie sprzedaży paliw płynnych, w tym (...), stanowiących wyłącznie własność wydzierżawiającego, jako agent w zamian za prowizję od sprzedaży, określona w Załączniku nr 2 stanowiącym integralną część niniejszej umowy. W ust. 3 tego paragrafu, wydzierżawiający upoważnił dzierżawcę do wystawiania faktur VAT w imieniu wydzierżawiającego.

Zgodnie z § 6 ust. 2 umowy, sprzedaż paliw płynnych w tym (...) w formie bezgotówkowej może być prowadzona przez dzierżawcę jedynie na rzecz klientów wydzierżawiającego oraz na rzecz innych klientów stacji paliw wyłącznie za pisemną zgodą wydzierżawiającego. Sprzedane paliwa przez dzierżawcę na rzecz klienta stacji paliw w formie bezgotówkowej, przy braku pisemnej zgody wydzierżawiającego na dokonanie sprzedaży w takiej formie płatności traktowane będzie jako nabycie paliwa przez dzierżawcę od wydzierżawiającego, co oznacza, ze dzierżawca zobowiązany może być do zapłaty na rzecz wydzierżawiającego pełnej wartości sprzedanego tak paliwa. W definicjach umowy strony ustaliły, że „klient wydzierżawiającego” oznacza klienta zakupującego paliwa płynne na stacji paliw i inne towary na zasadzie bezgotówkowej w formie asygnaty rozchodowej na podstawie podpisanej umowy z wydzierżawiającym, w której oznaczono, że klienta pozyskał wydzierżawiający (umowa k. 25-38).

Bezspornym także było, że w celu zabezpieczenia roszczeń powódki w umowy, pozwany wystawił weksel in blanco, który został poręczony przez pozostałych pozwanych w sprawie: W. K. i Z. K.. Zarówno wystawca weksla, jak i poręczyciele podpisali także deklaracje wekslowe, w których upoważnili posiadacza weksla do wypełnienia weksla na kwotę wynikającą z wysokości roszczenia (odpisy weksla i deklaracji k. 4-7).

Poza sporem pozostawała także okoliczność, że pomimo braku stosowanej zgody powódki i założonej w tym zakresie blokady (zeznania pozwanego ad. 1 w charakterze strony, dokumenty k. 42-116, 118-123), T. R. (1) sprzedawał paliwo S. P. (1), H. H. (1) i K. H. (1) w systemie bezgotówkowym, a oni na datę wniesienia pozwu nie uiścili z tego tytułu należności w sumie na kwotę 18.703,79 zł.

Na datę zamknięcia rozprawy, to jest 15 listopada 2013 r. bezspornym było także, że roszczenie powoda zawarte w pozwie w wysokości 77.930,55 zł zostało spłacone przez pozwanego ad. 1 do kwoty 57.891,49 zł (kwota 53.891,49 zł w dniu 28 czerwca 2013 r. i pozostałe 4.000 zł na poczet długu S. P. (1), które następnie zostało przez powódkę przeksięgowane na poczet długu pozwanego ad. 1 z tytułu faktur VAT: części faktury nr (...) z dnia 30 listopada 2012 r. w kwocie 1173,10 zł, faktury nr (...) z 31 grudnia 2012 r. na kwotę (...),32 i odsetek od niezapłaconych zobowiązań w wysokości 2.997,85 zł (dowód: pismo powódki z dnia 5 listopada 2013 r. k. 162). Ponadto bezpośrednio na rzecz powódki, w zakresie kwoty objętej zaskarżeniem w zarzutach pozwanego, miały miejsce następujące wpłaty:

9.366,74 zł należne powódce z tytułu bezgotówkowej sprzedaży paliwa przez pozwanego ad. 1 na rzecz S. P. (1) ściągnięta w wyniku postępowania egzekucyjnego (pismo powódki z dnia 5 listopada 2013 r. k. 162, nota księgowa nr (...) z dnia 2 października 2013 r., k. 141, zeznania S. P. w charakterze świadka e-protokół z dnia 21 października 2013 r., czas od 00:27:18, k. 144, dokumenty z postępowania egzekucyjnego k. 151-155),

4.707,94 zł należne powódce z tytułu bezgotówkowej sprzedaży paliwa przez pozwanego ad. 1 na rzecz K. H. (1), spłacone dobrowolnie przez nabywcę paliwa (pismo powódki z dnia 5 listopada 2013 r., zeznania świadka K. H. e-protokół z dnia 15 listopada 2013 r., czas od 00:23:32, k. 144, potwierdzenia wpłat k. 157-161).

Nieuregulowana na datę orzekania pozostała miedzy stronami należność w wysokości 4.629,11 zł z tytułu bezgotówkowej sprzedaży paliwa przez pozwanego ad. 1 na rzecz H. H. (1) (pismo powódki z dnia 5 listopada 2013 r., zeznania świadka H. H. e-protokół z dnia 15 listopada 2013 r., czas od 00:18:58, k. 144) oraz 1.335,27 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych od niezapłaconych w terminie zobowiązań, a zatem w sumie 5.793,43 zł.

Powyższe ustalenia były bezsporne, między stronami, a ponadto wynikały z przedstawionego przez nie materiału dowodowego, w tym z zeznań zawnioskowanych przez nie świadków (powyższe wymienione), które w tych okolicznościach Sąd uznał za w pełni wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Mając na względzie wskazaną w pozwie podstawę prawną roszczenia – zobowiązanie z weksla własnego in blanco wystawionego przez pozwanego ad. 1 i poręczonego przez pozwanych ad. 2 i ad. 3 oraz okoliczności podniesione przez pozwanych w zarzutach do wydanego w sprawie nakazu zapłaty, na wstępnie należy wskazać, że zobowiązanie wekslowe, wynikające z weksla własnego, niezupełnego, wystawionego i wręczonego remitentowi w związku z zawarciem określonego stosunku prawnego powstaje, w zakresie wyznaczonym treścią nadaną mu wskutek jego uzupełnienia, z chwilą wręczenia. Ma ono charakter samodzielny i abstrakcyjny, niezwiązany z podstawą prawną przyjęcia zobowiązania. W dacie wydania jest nieukształtowane, co zakłada upoważnienie do jego ukształtowania przez każdoczesnego posiadacza. Uzupełnienie weksla stanowi warunek realizacji praw wekslowych z weksla wydanego w stanie niezupełnym. Posiadaczowi takiego weksla, będącemu pierwszym wierzycielem, przysługuje, w odniesieniu do wystawcy, zarówno roszczenie ze stosunku podstawowego, jak i z weksla, z tym, że tylko raz może on uzyskać zaspokojenie swej wierzytelności i do niego należy wybór roszczenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2009 r., II CSK 452/08, LEX nr 599754). W konsekwencji Sąd rozważał zasadność powództwa w stosunku do T. R. (1) w oparciu o łącząca strony umowę dzierżawy.

Mając na względzie, że wartość przedmiotu zaskarżenia zarzutami od wydanego w sprawie nakazu zapłaty obejmowała 18.703,79 zł, która to kwota dotyczyła odpowiedzialności pozwanego za długi osób trzecich z tytułu nabywanego za jego pośrednictwem paliwa, należało uznać, że kwestia tej odpowiedzialności była sporna i wymagała rozważenia oraz oceny prawnej.

W oparciu o treść umowy, w szczególności zaś w oparciu o zawartą w niej definicję „klienta wydzierżawiającego”, jako podmiotu, który w zakresie nabywania paliw w drodze bezgotówkowej posiada zawartą odrębną umowę sprzedaży bezpośrednio z powódką, a któremu pozwany, zgodnie z § 5 ust. 3 umowy zobowiązany jest wystawiać w imieniu powódki faktury VAT, brak jest podstaw do przyjęcia, że pomiędzy pozwanym ad. 1, a „klientami wydzierżawiającego” w rozumieniu umowy, dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży. Sprzedaż w rozumieniu art. 535 k.c. następuje pomiędzy powódką jako wydzierżawiającym, a „klientami wydzierżawiającego”. Pozwany ad. 1, jako dzierżawca stacji, pośredniczy przy zawarciu tej umowy, zgodnie z zakresem jego kompetencji, wynikającym z § 5 ust. 1 umowy. Wnioskowanie to potwierdza bezsporny fakt wystąpienia przez (...) Sp. z o.o. z roszczeniami z tytułu sprzedaży paliwa przeciwko S. P. (1) i uzyskanie tytułu wykonawczego, na podstawie którego prowadzona była wobec niego egzekucja roszczeń, z którymi powódka wystąpiła równolegle w niniejszym postępowaniu przeciwko T. R. (1) w zakresie kwoty 9.366,74 zł, czy dobrowolna spłata dokonana przez innego „klienta wydzierżawiającego” K. H. (1) także bezpośrednio na rzecz powódki w zakresie kwoty 4.707,94 zł również objętej pozwem.

W ocenie Sądu, z treści zacytowanego powyżej § 6 ust. 2 umowy oraz § 13 ust. 3 umowy wynika natomiast zastępcza, subsydiarna odpowiedzialność dzierżawcy stacji paliw, za poniesione przez nią szkody w związku z dokonaniem sprzedaży towaru w formie bezgotówkowej, wbrew warunkom umowy, to jest bez posiadania stosowanej zgody (...) Sp. z o.o. Wobec powyższego, skoro bezspornym było, że pozwany sprzedawał zarówno w/w osobom, jak i H. H. (1) (który jako jedyny dotychczas nie uregulował ceny nabycia paliwa bezpośrednio powódce), co wynika zarówno z zeznań samego pozwanego ad. 1, jak i złożonych w sprawie dokumentów (zestawienia klientów posiadających blokadę na obsługę bezgotówkową, w którym figurują m.in. nazwiska w/w dłużników), w sytuacji braku opłacenia przez nich należności, odpowiedzialność w tym zakresie przechodziła na dzierżawcę. Jeżeli zatem na dzień orzekania, z tytułu bezgotówkowego nabycia towaru bez zgody powódki, nieuregulowana pozostaje kwota 4.629,11 zł z tytułu długu H. H., na podstawie § 6 ust. 2 umowy pozwany ad. 1 jest zobowiązany ją uiścić. Podobnie jak pozostałe 1.335,27 zł, z tytułu skapitalizowanych odsetek od uiszczonych z opóźnieniem należności powódki.

Mając na względzie powyższe, szeroko analizowana przez strony kwestia uznania przez pozwanego długu i skuteczności złożenia przez niego w zarzutach do nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym oświadczenia o uchyleniu się od jego skutków prawnych nie ma w sprawie żadnego znaczenia.

Reasumując, Sąd uchylił nakaz zapłaty w części zaskarżonej przez pozwanych na podstawie art. 496 k.p.c., o czym orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku. W punkcie drugim z kolei rozstrzygnął na mocy § 6 ust. 2 umowy nr (...) z dnia 30 sierpnia 2011 r. w zw. z art. 353 1 k.c. O odsetkach od należności głównej oraz od świadczenia spełnionego przez pozwanego ad. 1 w zakresie 53.891,49 zł, co nastąpiło w dniu 28 czerwca 2013 r., Sąd orzekł w oparciu o art. 481 § 1 i 2 k.c.

Sąd przyjął solidarną odpowiedzialność pozwanego ad. 1 oraz pozwanych W. K. i Z. K. na podstawie art. 47 pr. wekslowego w zw. z art. 366 k.c.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Anna Borowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Białymstoku
Osoba, która wytworzyła informację:  Joanna Dorota Toczydłowska
Data wytworzenia informacji: