Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Bogusław Suter
Sędziowie:	SSO Barbara Puchalska SSO (del.) J. Klimowicz – Popławska (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Ewa Bagieńska

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa E. N.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 13 czerwca 2013 r. sygn. akt XI C 1593/12

oddala apelację

Sygn. akt: II Ca 867/13

UZASADNIENIE

Powódka E. N. wniosła o zasądzenie od pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwoty 2.000 złotych tytułem zapłaty za prace świadczone w maju 2012 roku na rzecz pozwanego (prowadzenie księgowości), wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 09 czerwca 2012 roku ( ostatecznie od 14 czerwca 2012 roku) do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 16 lipca 2012 roku w sprawie o sygn. akt XI Nc 3671/12 Sąd Rejonowy w Białymstoku zasądził od pozwanej na rzecz powódki żądaną kwotę wraz z odsetkami i kosztami procesu.

Sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wniosła pozwana Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B., żądając oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 13 czerwca 2013 roku, sygn. akt XI 1593/12, zasądził od pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki z Ograniczoną Odpowiedzialnością w B. na rzecz powódki E. N. kwotę 2000 złotych z ustawowymi odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym od dnia 14.06.2012 roku do dnia zapłaty (pkt 1). Ponadto zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1030 zł z tytułu zwrotu kosztów sądowych (pkt 2) oraz nakazał pobrać od pozwanej Przedsiębiorstwa (...) Spółki z Ograniczoną Odpowiedzialnością w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Białymstoku kwotę 231,23 złotych z tytułu brakującej części kosztów sądowych (pkt 3).

Sąd Rejonowy stwierdził, iż bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że od dnia 02 stycznia 2012 roku strony: powódka E. N. i pozwane Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. były związane umowę nr (...), której przedmiotem było wprowadzenie do programu księgowego dokumentów za styczeń 2012 roku. Termin rozpoczęcia prac ustalono na dzień 02 stycznia 2012 roku, zaś termin ich zakończenia – na 31 stycznia 2012 roku. Wynagrodzenie powódki ustalono na kwotę 2000 złotych. Dnia 31 stycznia 2012 roku powódka wystawiła pozwanemu rachunek na kwotę 1712 złotych netto ( 2000 złotych brutto). Rachunek został zatwierdzony przez prezesa zarządu pozwanej spółki (...), zaś należność została opłacona dnia 07 lutego 2012 roku. Dnia 03 lutego 2012 roku powódka E. N. zawarła z pozwanym Przedsiębiorstwem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kolejną umowę nr (...), której przedmiotem było wprowadzenie do programu księgowego dokumentów zakupu i sprzedaży. Termin rozpoczęcia prac ustalono na dzień 03 lutego 2012 roku, zaś termin ich zakończenia na 29 lutego 2012 roku. Wynagrodzenie powódki ustalono na kwotę 2000 złotych. Dnia 27 lutego 2012 roku powódka wystawiła pozwanemu rachunek na kwotę 1712 złotych netto (2000 złotych brutto). Rachunek został zatwierdzony przez prezesa zarządu pozwanej spółki (...), zaś należność została opłacona dnia 02 marca 2012 roku. Umowy dotyczące podobnych czynności i przewidujące wynagrodzenie w tej samej wysokości zostały zawarte przez strony również w marcu 2012 roku i kwietniu 2012 roku, w tym potwierdzone w formie pisemnej. W dniach 30 marca 2012 roku i 30 kwietnia 2012 roku pozwany wypłacił na rzecz powódki wynagrodzenie w wysokości po 1712 złotych netto. Strony były zgodne, iż do obowiązków powódki należało prowadzenie pełnej księgowości pozwanego przy pomocy programu komputerowego. Do grudnia 2011 roku (...) spółki (...) prowadził podmiot zewnętrzny w stosunku do pozwanej. W dniu 1 czerwca 2012 roku powódka wystawiła pozwanemu rachunek na kwotę 1712 złotych netto (2000 złotych brutt), który został mu doręczony dnia 06 czerwca 2012 roku. Pismem z dnia 11 czerwca 2012 roku, wysłanym tego samego dnia, powódka wezwała W. C. do zapłaty 2000 złotych brutto tytułem umowy polegającej na prowadzeniu (...) spółki (...) w maju 2012 roku z dodatkowym terminem zapłaty wyznaczonym na dzień 14 czerwca 2012 roku. Zażądała również odbioru dokumentów spółki. Pozwana nie dokonała na rzecz powódki zapłaty ww. kwoty z tytułu wynagrodzenia za maj 2012 roku.

Sąd I instancji za bezsporne uznał również to, iż powódka była zatrudniona jako księgowa na mocy umowy o pracę na czas nieokreślony przez przedsiębiorcę W. C. w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej – stacji paliw - prowadzonej pod nazwą P. B. W. C.. Umowa o pracę została powódce wypowiedziana przez W. C. w dniu 30 maja 2012 roku. Obowiązki z zakresu księgowości wynikające z obu umów powódka wypełniała w tym samym miejscu pracy i wykorzystując ten sam komputer. Czynności powódki wykonywane w danym miesiącu dotyczyły faktur i dokumentów z poprzedniego miesiąca.

Sąd Rejonowy uznał, że zawierane między stronami od stycznia 2012 roku umowy w formie pisemnej, nie były umowami o działo, jak wynikało to z ich tytułu, lecz umowami o świadczenie usług, do których wobec braku innych przepisów, należało stosować odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.).

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego: twierdzeń powódki odnośnie realizacji umowy w maju 2012 roku, potwierdzonych informacją z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., niekwestionowanych przez W. C. (przyznał, iż w dniu 15 maja 2012 roku powódka złożyła deklarację do ZUS za kwiecień 2012 roku), a także w oparciu o zeznania świadków S. J. oraz E. T., Sąd Rejonowy ustalił, iż w maju 2012 roku, strony zawarły nie potwierdzoną na piśmie, umowę o treści identycznej z umowami zawartymi w czterech poprzednich miesiącach.

W oparciu o opinię biegłego z zakresu informatyki M. K. (1), Sąd ustalił, że powódka korzystała z komputera PW (...) Sp. z o.o. w maju 2012 roku na potrzeby związane również z księgowością pozwanego. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd I instancji przyjął, że pozwana spółka zleciła powódce prowadzenie księgowości w maju 2012 roku i uczyniła to w podobny sposób, jak w poprzednich miesiącach.

Biorąc pod uwagę informację nadesłaną przez ZUS, zeznania świadka E. T., Sąd Rejonowy uznał za niewiarygodną argumentację reprezentanta strony pozwanej W. C. jakoby czynności wykonywane przez powódkę w maju 2012 roku wynikały tylko z umowy łączącej powódkę i W. C.. Odmówił też wiarygodności zeznaniom M. K. (2), uznając za nieprawdopodobne, że świadek pełniący funkcję kierowniczą w spółce pozwanego, nie wiedział, kto odpowiada za prowadzenie księgowości przez okres jednego miesiąca. Sąd Rejonowy wskazał, że nie została też wykazana okoliczność, by powódce E. N. zostało złożone przez reprezentanta pozwanej oświadczenie o zakończeniu współpracy w maju 2012 roku, tym bardziej, że dokumenty spółki pozostały w posiadaniu powódki aż do czerwca 2012 roku. Opierając się na zeznaniach W. C. i S. J. uznał, że nowa księgowa spółki otrzymała dokumenty dopiero 05 czerwca 2012 roku.

Ostatecznie Sąd biorąc pod uwagę poczynione ustalenia, stwierdził, że powódka prowadząc księgowość spółki w sposób odpowiadający wcześniejszym umowom stron złożyła w sposób dorozumiany ofertę zawarcia analogicznej umowy w maju 2012 roku. Działając w imieniu spółki (...) również w sposób konkludentny przyjął niniejszą ofertę, o czym świadczy jego akceptacja dla takich zachowań powódk,i jak przesłanie dokumentów rozliczeniowych do ZUS i dalsze dysponowanie dokumentami spółki.

Wobec powyższego, Sąd I instancji na mocy powołanych przepisów orzekł jak w sentencji wyroku, zaś o odsetkach orzekł zgodnie z żądaniem pozwu. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zaś na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. nakazał pobrać od pozwanego brakujące wydatki w sprawie.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie sprzecznych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, iż E. N. wykonywała czynności księgowe zlecone przez pozwaną spółkę w miesiącu majątku 2012 roku;

- art. 750 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że strony w miesiącu maju 2012 roku łączyła umowa o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Mając na względzie powyższe, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów postępowania apelacyjnego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację powódka domagała się oddalenia środka odwoławczego.

SĄD OKRĘGOWY ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy, wbrew twierdzeniom pozwanej, dokonał prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, jak i wszechstronnej, należytej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji słusznie przyjmując, że strony łączyła ustna umowa o świadczenie usług, obejmująca prowadzenie przez powódkę księgowości w pozwanej spółce w maju 2012 roku. Wobec tego, poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne oraz wywody prawne Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

Odnosząc się do zarzutów sformułowanych w apelacji, w pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że nie zasługują na aprobatę twierdzenia skarżącej co do błędnego określenia przez Sąd Rejonowy charakteru umowy łączącej strony za sporny okres.

W przedmiotowej sprawie nie była kwestionowana okoliczność, iż powódka wykonywała czynności księgowe na rzecz pozwanej w okresie od stycznia do końca kwietnia 2012 roku w ramach pisemnych umów, obejmujących każdorazowo okres jednego miesiąca, a jej obowiązki obejmowały wprowadzanie do programu księgowego w wersji elektronicznej dokumentów zakupu i sprzedaży, sporządzanie listy płac, deklaracji VAT i ZUS. Wbrew stanowisku apelującej, Sąd Rejonowy słusznie zakwalifikował tego typu kontrakty jako umowy o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). Wprawdzie zawierane między stronami umowy, zatytułowane były jako umowy o dzieło, a zatem winny być ukierunkowane na osiągnięcie określonego rezultatu, to faktycznie obejmowały prowadzenie księgowości spółki w pełnym zakresie, co przyznał sam reprezentant pozwanej (twierdzenia W. C., prezesa pozwanej spółki – k. 48). W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że istotą umowy o dzieło jest osiągnięcie z góry określonego, samoistnego, obiektywnie osiągalnego i subiektywnie pewnego, rezultatu ludzkiej pracy, mającego postać materialną lub niematerialną, ale ucieleśnioną w jakimś nośniku. Z kolei umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania, polega na dokonywaniu określonych czynności faktycznych, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 26 stycznia 2006 roku, sygn. akt III AUa 1700/05, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 października 2012 roku, III AUa 226/12, LEX 1236507; System prawa prywatnego, Prawo zobowiązań, Tom 7, pod red. J. Rajskiego, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2004, s. 451 i nast.; Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2006, s. 1167-1168). Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu I instancji co do tego, że cykliczne wykonywanie czynności faktycznych w postaci obsługi księgowości spółki, nie jest ukierunkowane na osiągnięcie określonego, z góry przewidzianego rezultatu, lecz obejmuje szereg różnorodnych czynności, które realizowane są na bieżąco, co przemawia za zakwalifikowaniem takiego działania jako świadczenia usług.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Rejonowy nie dopuścił się również błędu w ocenie przeprowadzonych dowodów i trafnie przyjął, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż do zawarcia podobnej umowy doszło ustnie, w sposób dorozumiany, bez potwierdzenia na piśmie, również w maju 2012 roku. Niewątpliwie przemawiają za tym zeznania powódki, która podała, że do podpisania kolejnych miesięcznych umów z pozwaną dochodziło dopiero pod koniec miesiąca, w którym były wykonywane czynności księgowe, a okoliczność ta została potwierdzona przez reprezentanta pozwanej spółki (...). Wprawdzie w/w zeznał również, iż maju 2012 roku nie zlecał E. N. wykonywania czynności księgowych, to mając na względzie dotychczasową regularną, comiesięczną odnawialność takich porozumień, dodatkowy bezsporny fakt zatrudnienia E. N. w przedsiębiorstwie (...) na umowę o pracę na czas nieokreślony do maja 2012 roku (wypowiedzianą w dniu 30.05.2012 roku), należało przyjąć, że taka dyspozycja nie była potrzeba dla kontynuowania dalszej współpracy. W sytuacji, gdy powódka nadal posiadała dokumenty pozwanej spółki, nie otrzymała wyraźnej dyspozycji ich zwrotu, czy też zaprzestania wykonywania czynności księgowych na rzecz Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o. o. w B., należało za Sądem Rejonowym uznać, że w sposób dorozumiany została zawarta kolejna umowa na miesiąc maj 2012 roku.

Należy też podkreślić, że o fakcie, iż powódka w maju 2012 roku nadal wykonywała czynności księgowe, nie tylko w ramach prowadzenia księgowości jednoosobowej działalności gospodarczej W. C. jak podnosi skarżąca, ale i na rzecz pozwanej spółki, świadczą ślady takich czynności, a mianowicie dwukrotnego użycia przez nią podpisu elektronicznego. Powyższe potwierdza opinia biegłego informatyka M. K. (1) oraz informacja udzielona przez (...) Oddział w B. (k. 60), wskazująca, iż powódka przesłała w maju 2012 roku dwa komplety dokumentów rozliczeniowych spółki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za kwiecień 2012 roku. Wprawdzie skarżąca zaprzeczała jakoby powódka posiadała w maju 2012 roku dokumentację księgową spółki, jednakże już sam fakt, iż pozwana w maja 2012 roku przesłała stosowne informacje do (...) Oddziału w B., świadczy o tym, że musiała posiadać przedmiotowe dokumenty. Okoliczności tej nie zaprzeczyli również reprezentant pozwanej spółki (...) oraz świadek M. K. (2).

W tym kontekście nie sposób uwzględnić stanowiska pozwanej i twierdzeń W. C., błędnie uznających, że powódka zobowiązana była do dokonania wszelkich czynności księgowych za kwiecień w ramach umowy obejmującej okres od 1 do 31 kwietnia 2012 roku, chociażby były one dokonywane później, dopiero w maju. Należy zaznaczyć, że treść pisemnych umów zawieranych między stronami postępowania od stycznia do końca kwietnia 2012 roku, wskazuje, że obejmowały one czynności księgowe dokonywane od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca. Z kolei ze specyfiki prowadzenia księgowości wynika, co słusznie zauważył Sąd I instancji, że nie wszystkie czynności dotyczące danego miesiąca mogą być dokonane w tym samym miesiącu (chociażby deklaracje rozliczeniowe, wymagane przez ZUS). Tym samym, wobec istnienia dowodów świadczących o dokonywaniu przez powódkę czynności księgowych na rzecz pozwanej w maju 2012 roku, korzystaniu przez E. N. ze stosownej dokumentację finansowej spółki, braku wyraźnego oświadczenia reprezentanta spółki co do zaprzestania przez powódkę wykonywania czynności księgowych w spornym okresie, uzasadnione było przyjęcie, że powódka realizowała w maju 2012 roku umowę analogiczną do umów wcześniejszych za okres styczeń-kwiecień 2012 roku, i winna otrzymać z tego tytułu wynagrodzenie.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy stwierdził, że skarżąca nie podważyła skutecznie ani ustaleń faktycznych ani oceny prawnej dokonanej przez Sąd Rejonowy. Należy zauważyć, że Sąd I instancji wnikliwie przeanalizował okoliczności faktyczne sprawy, a ocena materiału dowodowego nie narusza przepisu art. 233 § 1 k.p.c. jako przeprowadzona w sposób wszechstronny, zgodny z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, natomiast twierdzenia skarżącej stanowią polemikę z argumentacją przedstawioną w pisemnych motywach rozstrzygnięcia.

Z uwagi na powyższe, apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw, podlegała oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c.