Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III Ko 142/23 - wyrok Sąd Okręgowy w Białymstoku z 2023-11-27

sygn. akt III Ko 142/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku III Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Mariusz Kurowski

Protokolant Paulina Sokół

przy udziale prokuratora: Doroty Antychowicz

po rozpoznaniu w dniach 12.09, 09.11. i 27.11. 2023 r.

sprawy z wniosku W. K. (1)

o zadośćuczynienie za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie W. K. (1) w okresie od dnia 25 marca 2022 r. do dnia 27 marca 2022 r. w sprawie Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. akt(...)

I.  Na podstawie art. 552 § 4 k.p.k. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawczyni W. K. (1) zadośćuczynienie w kwocie 21 400 (dwudziestu jeden tysięcy czterystu) złotych.

II.  Oddala wniosek w pozostałym zakresie.

III.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz W. K. (1) kwotę 336 (trzystu trzydziestu sześciu) złotych tytułem zwrotu poniesionych wydatków.

IV.  Kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

SSO Mariusz Kurowski

UZASADNIENIE

Formularz UWO

Sygnatura akt

IIIKo142/23

1.WNIOSKODAWCA

W. K. (1)

1.ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

1.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.

50 000

bez odsetek

3.

Inne

1.

1.Ustalenie faktów

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

Przyjazd w dniu 25.03.2022 r. młodej bo zaledwie 20 - letniej aktywistki Klubu (...) wraz z innymi osobami w rejon przygranicznej wsi P. celem udzielenia pomocy humanitarnej czworgu migrantom z K.. Przyjazd użyczonym dla tego stowarzyszenia samochodem należącym do osoby trzeciej marki M. (...), którym kierowała ww. aktywistka.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Zeznania M. N. (1)

114v-115;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Notatka Urzędowa

1 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.2.

Udanie się kolegów W. K. (1) pieszo w stronę migrantów wraz z artykułami pomocy humanitarnej po dotarciu na ww. miejsce. Pozostanie ww. kobiety w pojeździe celem oczekiwania na powrót kolegów.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Wydruki zawartości telefonów W. K. (1)

25-34 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.3.

Uzyskanie przez KPP w S. informacji, że w rejonie wsi P. znajduje się pojazd, którym mogą być przewożeni migranci, którzy nielegalnie przekroczyli granicę. Udanie się około godziny 14.15 w to miejsce policyjnego patrolu na polecenie dyżurnego KPP.

Zeznania M. N. (1)

114v-115;

k. 49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Notatka Urzędowa

1 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.4.

Zatrzymanie W. K. (1) przez ww. patrol około godziny 14.41. Polegające na tym, że funkcjonariusze w osobach M. N. (1) i K. S. zakazali odjeżdżać W. K. (1) po czym zaczęli rozpytywać ją co do przyczyn przebywania w tym miejscu.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Zeznania M. N. (1)

114v-115;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Notatka Urzędowa

1 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.5.

Początkowe wskazanie przez W. K. (1) ww. policjantom nieprawdziwego celu pobytu w tym miejscu cudzym samochodem. Jednakże po dość krótkim czasie wyjawienie przez kobietę prawdziwego celu jej przyjazdu.

Zeznania M. N. (1)

114v-115;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Notatka Urzędowa

1 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.6.

Udostępnienie przez W. K. (1) swych dwóch telefonów komórkowych, które po około godzinie tj. przed godziną 16.00 odblokowała umożliwiając funkcjonariuszowi zapoznanie się z treścią w nich zawartą. Uzyskanie w ten sposób przez ww. policjantów informacji o przebywających niedaleko czterech migrantach z K. i przekazanie tej informacji do KPP. Istotnym jest, że zawarte w ww. telefonach informacje jasno wskazywały, że W. K. (1) faktycznie jest woluntariuszką udzielająca pomocy osobom w potrzebie, a nie zaś przestępcą biorącym udział w nielegalnym przerzucie obcokrajowców do Polski.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Zeznania M. N. (1)

114v-115;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Wydruki zawartości telefonów W. K. (1)

25-34 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Protokoły oględzin telefonu

23-24, 35-38 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.7.

Zatrzymanie około godziny 16.00 czworo obywateli K. przez Straż Graniczną współdziałającą z innym patrolem Policji.

Zeznania M. N. (1)

114v-115;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Notatka Urzędowa

1 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Dokumenty Straży Granicznej

98-103

3.1.8.

Przebywanie do czasu zatrzymania migrantów przez W. K. (1) w samochodzie, którym przyjechała, a który pilnował ww. patrol Policji. Jednakże następnie została wydana decyzja o zatrzymaniu kobiety.

Zastosowanie środków przymusu bezpośredniego w postaci założenia kajdanek po uprzednim dobrowolnym opuszczeniu przez W. K. (1) samochodu. przewiezienie jej do KPP w S..

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Zeznania M. N. (1)

114v-115;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.9.

Wykonanie czynności procesowych wobec W. K. (1) - m.in. poprzez dokonanie jej rewizji osobistej, co polegało na rozebraniu kobiety. Umieszczenie w PDOZ. Pomimo jej próśb nie otrzymanie środków higieny osobistej, które uzyskała dopiero rankiem następnego dnia jak też nie skontaktowanie jej z adwokatem i nie poinformowanie rodziców o zatrzymaniu.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.10.

Otrzymanie przez W. K. (1) w dniu zatrzymania wyłącznie wody. Zjedzenie pierwszego posiłku (śniadania) dopiero następnego dnia tj. 25.03.2022 r.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.11.

Przesłuchanie w dniu 26.03.2022 r. o godz. 12.30 w KPP w S. w charakterze podejrzanej, podczas której to czynności został jej przedstawiony zarzut usiłowania udzielenia nieustalonym organizatorom wbrew przepisom przekroczenia granicy z republiki Białorusi do Rzeczpospolitej Polskiej przez czterech obcokrajowców narodowości (...) pomocy do tego przekroczenia tj. czynu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 264 § 3 k.k. Uczestniczenie w tej czynności obrońcy ww. kobiety.

Nie przyznanie się W. K. (1) do zarzutu i złożenie wyjaśnień ukazujących faktyczne przyczyny jej tam pobytu.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Prot. przesłuchania

48-49v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.12.

Spędzenie przez W. K. (1) kolejnej nocy w PDOZ KPP w S. - teraz jednakże ze świadomością, że jest podejrzana o popełnienie przestępstwa i grozi jej tymczasowe aresztowanie, co mocno negatywnie wpłynęło na jej stan psychiczny.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.13.

Przesłuchanie w dniu 27.03.2022 r. w godzinach przedpołudniowych przed prokuratorem, który zdecydował o wystąpieniu z wnioskiem o tymczasowe aresztowanie.

Posiedzenie w przedmiocie tymczasowego aresztowania W. K. (1), na które została ona doprowadzona do Sądu Rejonowego w Sokółce, a które rozpoczęło się o 13.00. Żądanie prokuratora zastosowania wobec ww. kobiety zastosowania ww. środka zapobiegawczego na trzymiesięczny okres.

Odmówienie przez sąd zastosowania tego środka i odzyskanie przez W. K. (1) wolności tj. o godz.14. 17

Postanowienie o przedstawieniu zarzutów, protokół przesłuchania, wniosek o tymczasowe aresztowanie

53-55, 94-95 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Protokół posiedzenia przed Sądem Rejonowy w Sokółce

96-98 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

Postanowienie Sądu Rejonowego

99-99v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.1.14.

Złożenie przez Prokuraturę Rejonową w S. zażalenia na ww. postanowienie z żądaniem zastosowania wobec W. K. (1) tego najsurowszego środka zapobiegawczego. Rozpoznanie zażalenia przez Sąd Okręgowy w Białymstoku w dniu 14.04.2022 r, który utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w Sokółce

Postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku

104-107

3.1.15.

Znaczny stres bardzo młodej kobiety spowodowany trwającym zbyt długo jej zatrzymaniem jak i późniejszym złożeniem wniosku o tymczasowe aresztowanie i następnie zażalenia na postanowienie odmawiające zastosowanie tego środka.

Zaświadczenie

87-88

Opinia biegłego psychologa

104-107

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

Wskazywanie przez W. K. (1) od samego początku interwencji w dniu 25.03.2022 r. faktycznego celu swego przyjazdu.

Zeznania W. K. (1)

73v-78v;

49, 54-54v akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

3.2.2.

Pomocnictwo W. K. (1) w nielegalnym przekraczaniu granicy RP.

Zeznania A. B.

16v-17 akt Prokuratury Rejonowej w S. o sygn. (...)

1.ocena DOWODów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1

Zeznania W. K. (1)

Już w tym miejscu wskazać należy, że Sąd obdarzył przymiotem wiarygodności zdecydowaną większość zeznań świadka. Znajdują one bowiem uwierzytelnienie w innych zgromadzonych w sprawie dowodach. Jednocześnie też brak jest dowodów podważających ich autentyczność. Jedynie ich fragment z rozprawy, odnoszący się do bezzwłocznego wskazania policjantom prawdziwego celu przyjazdu został uznany za nieprawdziwy z przyczyn niżej wskazanych. W omawianej zaś części zeznania te są w całości zbieżne z depozycjami funkcjonariusza Policji, który nie miał powodów zeznawać nieprawdy.

Zeznania M. N. (1)

Zeznania funkcjonariusza Policji, których rzetelność co do zrelacjonowanych faktów nie była kwestionowana. Istotnym jest, że korelują one z zeznaniami W. K. (1). W ocenie sądu zasadnym jest jednakże wskazać, że nie zawierają one powodów, dla których po ujawnieniu grupy migrantów świadek dokonał zatrzymania wnioskodawczyni. W depozycjach złożonych na potrzeby postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w S. brak jest informacji na ten temat, zaś podczas niniejszej rozprawy świadek zasłonił się niepamięcią spowodowaną znacznym upływem czasu. Tym niemniej kategorycznego podkreślenia wymaga, że wszystkie przekazane w tych zeznaniach fakty znajdują uwierzytelnienie w innych dowodach.

Notatka Urzędowa

Dokument sporządzony przez ww. policjanta potwierdzający wskazane w zeznaniach okoliczności. Brak podstaw do kwestionowanie jego rzetelności.

3.1.2

Zeznania W. K. (1)

Ocena dowodu jak wyżej. Dodać wypada, że nie tylko brak jest dowodów podważających wiarygodność tych słów świadka ale jednocześnie wydruki z jej telefonów potwierdzają powyższe.

3.1.3

Zeznania M. N. (1)

Ocena dowodu jak wyżej. Dodać w tym miejscu wpada, że ta część zeznań ukazuje fakt, któremu nie sposób zaprzeczyć skoro jego logicznym następstwem było zatrzymanie W. K. (1). wskazać wypada, że zeznania w tej części ujawniają właściwości pojazdu, którym poruszała się W. K.. Mogły one sugerować, że wnioskodawczyni ma coś wspólnego z przemytem migrantów zza wschodniej granicy.

Notatka Urzędowa

Ocena dowodu jak wyżej.

3.1.4

Zeznania W. K. (1)

Ocena dowodu jak wyżej. Wskazać w tym miejscu wypada, że zeznania te ujawniają, iż do momentu zatrzymania obywateli (...) W. K. (1) przebywała w kierowanym przez siebie pojeździe prowadząc dyskusją z funkcjonariuszami tego patrolu Policji.

Zeznania M. N. (1)

Ocena tych zeznań jak wyżej. Także w tej części korelują one z zeznaniami wnioskodawczyni.

Notatka Urzędowa

Ocena dowodu jak wyżej.

3.1.5

Zeznania M. N. (1)

Ocena dowodu jak wyżej. Istotnym jest, że w zakresie początkowego wprowadzania patrolu Policji przez W. K. (1) sąd dał wiarę z racji faktu, że kategorycznie ukazuje to treść protokołu posiedzenia przed Sądem Rejonowy w Sokółce.

Notatka Urzędowa

Ocena dowodu jak wyżej.

Zeznania W. K. (1)

W części, w jakiej wnioskodawczyni potwierdził fakt poinformowania policjantów, że jest woluntariuszką sąd dał wiarę. Wskazać wypada, że W. K. (1) w swych zeznaniach przemilczała fakt początkowego wprowadzania w błąd policjantów co do powodów przebywania w miejscu zatrzymania.

3.1.6

Zeznania W. K. (1)

Ocena dowodu jak wyżej. Nie budzi wątpliwości, że po niedługim czasie przestraszona obrotem sprawy młoda kobieta wyjawiła policjantom prawdziwe przyczyny swej obecności w miejscu zatrzymania.

Zeznania M. N. (1)

Ocena dowodu jak wyżej. Istotnym jest, że także one wskazują, że po pewnym czasie od zatrzymania W. K. (1) przyznała, że jest wolontariuszką i wiozła lekarstwa uchodźcom. Dodać tu wypada, że niezrozumiałe jest tłumaczenie M. N. (1), iż brak lekarstw, które miała przekazać wydał mu się podejrzany skoro, co oczywiste, mogła je wcześniej przekazać, co notabene nastąpiło. Równie istotnym jest, że zeznania te ujawniają, iż świadek miał dostęp do odblokowanego telefonu wnioskodawczyni skoro w ten sposób ujawnił zawartą w nim elektroniczną mapę z "pinezką" wskazująca miejsce ich pobytu.

Wydruki zawartości telefonów W. K. (1)

Dokumenty te dobitnie ukazują, że od momentu uzyskania informacji o kodach odblokowujących telefony W. K. (1) funkcjonariusze Policji mieli, a przynajmniej powinni mieć wiedzę, że nie jest ona przestępcą, a jedynie niosąca pomoc uchodźcom woluntariuszką. Wynika to choćby z faktu, że na jednym z tych zdjęć obywatele (...) trzymają kartki z prośbą o udzielenie mu azylu politycznego. Elementarne zasady doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania przeczą, by w ten sposób zachowały się osoby, które chcą nielegalnie uciekać przed władzami, a osoby, które tego rodzaju zdjęcia posiadają w swych telefonach są przestępcami.

Protokoły oględzin telefonu

Dokumenty sporządzone przez organy procesowe w granicach ich uprawnień. Ich załącznikiem są wydruki ww. zdjęć choć nie sposób nie zauważyć, że nie zawierają one opisu zdjęć z prośbą obywateli (...) o udzielenie azylu.

3.1.7

Zeznania M. N. (1)

Ocena zeznań jak wyżej. Dodać należy że w tym zakresie ujawnia ona nie kwestionowany przez strony fakt zatrzymania uchodźców z K. dzięki ujawnieniu informacji zawartych w telefonie wnioskodawczyni.

Notatka Urzędowa

Ocena dowodu jak wyżej. Podobnie też jak ww. zeznania ukazuje fakt zatrzymania uchodźców wskutek informacji uzyskanych przez Policjantów z telefonu W. K. (1).

Dokumenty Straży Granicznej

Dokumenty umundurowanej państwowej jednostki powołanej do chronienia granic RP. Brak okoliczności osłabiającej wiarę w treść dostarczonych dokumentów. Wynika z ich niezbicie, że obywatele(...), którym starała się udzielić pomocy W. K. (1) zostali zatrzymani o godz. 16.00 dnia 25.03.2022 r. Analizując zatem ów fakt w kontekście zeznań wnioskodawczyni o momencie udostępnienia telefonów, i następnie kodów odblokowujących te aparaty, należy wskazać, że wiedzę co do przyczyn jej przebywania nieopodal wsi P. funkcjonariusze winni posiąść przed godziną 16.00.

3.1.8

Zeznania W. K. (1)

Ocena zeznań jak wyżej. Ta ich część ujawnia nie kwestionowany przez strony fakt.

Zeznania M. N. (1)

Ocena zeznań jak wyżej. korelują one z ww. zeznaniami.

3.1.9

Zeznania W. K. (1)

Ocena zeznań jak wyżej. Bark dowodów osłabiających wiarę co do rzetelności tych wypowiedzi. Nadto ta część zeznań znajduje potwierdzenie w powszechnie znanej procedurze karnej.

3.1.10

Zeznania W. K. (1)

Ocena zeznań jak wyżej. Bark dowodów osłabiających wiarę co do rzetelności tych wypowiedzi.

3.1.11

Zeznania W. K. (1)

Ocena zeznań jak wyżej. Bark dowodów osłabiających wiarę co do rzetelności tych wypowiedzi. Nadto ta część zeznań znajduje potwierdzenie w powszechnie znanej procedurze karnej.

Protokół przesłuchania

Urzędowy dokument o nie kwestionowanej treści. Brak okoliczności osłabiających zaufanie co do rzetelności jego sporządzenia.

3.1.12

Zeznania W. K. (1)

Ocena zeznań jak wyżej.

3.1.13

Postanowienie o przedstawieniu zarzutów, protokół przesłuchania, wniosek o tymczasowe aresztowanie

Urzędowe dokumenty prokuratury. Brak okoliczności osłabiających zaufanie co do ich rzetelności. Zaznaczenia wymaga, że ukazują one, iż mimo mocnych dowodów ukazujących prawdziwy cel działania W. K. (1) urząd prokuratorski kontynuował postepowanie w kierunku przypisania jej przestępstwa z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 264 § 3 k.k. w zw. z art. 13 § 1 k.k.

Protokół posiedzenia przed Sądem Rejonowy w Sokółce

Sądowy dokument o nie kwestionowanej treści.

Postanowienie Sądu Rejonowego w Sokółce

Sądowy dokument o nie kwestionowanej treści.

3.1.14

Postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku

Sądowy dokument o nie kwestionowanej treści. Istotnym jest, że jasno z niego wynika, iż nawet po nie zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec W. K. (1) urząd prokuratorski dążył do pozbawienia jej wolności.

3.1.15

Zaświadczenie

Prywatny dokument pochodzący od psychoterapeuty, którego treści i rzetelności strony nie kwestionowały. Zaznaczenia wymaga, że wynika z niego, iż wnioskodawczyni po przedmiotowym zatrzymaniu korzystała z tej pomocy z uwagi na doznane negatywne przeżycia.

Opinia biegłego psychologa

Opinia sporządzona przez posiadającego wymagane kwalifikacje biegłego sądowego. Bark okoliczności osłabiających wiarę w jej rzetelność. Jakkolwiek wynika z niej, że wnioskodawczyni wskutek przedmiotowego zatrzymania nie doznała ostrego stresu to wystąpiły u niej zaburzenia stresowe pourazowe w obrazie klinicznym zbliżone do zaburzeń depresyjnych nawracających o podłożu reaktywnym.

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.2.1

Zeznania W. K. (1)

Jak wskazano na wstępie Sąd nie dał wiary części zeznań W. K. (1) z rozprawy, kiedy to wskazywała, że od samego początku informowała funkcjonariuszy Policji o prawdziwym powodzie swego przybycia do wsi P.. Zeznaniom tym przeczą depozycje M. N. (1) wspierane treścią protokołu posiedzenia przed Sądem Rejonowym w Sokółce (96-98), kiedy to wnioskodawczyni potwierdziła tę okoliczność. W ocenie Sądu zasadnym jest uznanie wiarygodności tej spontanicznej wówczas wypowiedzi.

Zeznania A. B.

Sąd nie dał wiary zeznaniom tego świadka w zakresie w jakim sugerował, że W. K. (1) może być osobą zamieszaną w pomoc w nielegalnym przekraczani granicy. Zeznaniom tym kategorycznie przeczy pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jak też wskazane wyżej zasady logiki i doświadczenia życiowego.

Nie sposób też pominąć, że świadek ów nie został przesłuchany w ojczystym języku i nie bez obecności biegłego tłumacza. Nie sposób tez pominąć, że zwrot dotyczący "Polki, która ma po nich przyjechać" nie jest jednoznaczny.

1.PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

21 400 złotych

bez odsetek

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Podstawą zasądzenia zadośćuczynienia za cierpienia, jakich doznała wskutek zastosowania wobec jej osoby niewątpliwie niesłusznego zatrzymania wnioskodawczyni jest dyspozycja przepisów art. 552 § 4 k.p.k. oraz art. 445 § 2 k.c.

Dodać wypada, że W. K. (1) nie wnosiła o zasądzenie odsetek.

Inne

3.

1.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

Na wstępie podnieść należy, że orzekający w niniejszej sprawie sąd miał na uwadze treść postanowienia Sądu Rejonowego w Sokółce z 20.07.2022 r, który uznał zatrzymanie W. K. (1) za zasadne, legalne i prawidłowe. Nie podzielił jednakże zawartej w nim argumentacji. Zdaniem sądu za takowe można uznać wyłącznie okres od momentu zatrzymania W. K. (1) w dniu 25.03.2022 r. o godz. 14.41 do chwili uzyskania przez funkcjonariuszy dostępu do zawartości jej telefonów, co musiało nastąpić przed godz. 16.00 skoro o tej godzinie zatrzymano już uchodźców, którym niosła pomoc. Analiza akt sprawy wskazuje, że patrol, który zatrzymał wnioskodawczynię, miał niepotwierdzoną informację o podejrzanym samochodzie na numerach rejestracyjnych spoza (...) województwa, który nadawał się do przewozu uchodźców. Okoliczność ta uzasadniała zatrzymanie i wylegitymowanie jego kierowcy. Nie mniej istotnym jest, że bezpośrednio po zatrzymaniu W. K. (1) nie podała prawdziwej przyczyny przyjazdu przedstawiając wątpliwie logiczne okoliczności (robienie zakupów). Nadto kierowała samochodem, który nie był jej własnością i nawet nie znała danych jego właścicieli. To wszystko mogło wzbudzać u kontrolujących funkcjonariuszy podejrzenie popełnienia przestępstwa.

Kategorycznego podkreślenia jednakże wymaga, że znajdujące się w użytkowanych przez W. K. (1) aparatach telefonicznych treści, które udostępniła policjantom po wyjawieniu rzeczywistego celu swego pobytu, dobitnie potwierdzały rzetelność tych jej słów. Klarownie wskazując, że nie jest ona przestępcą, a niosącą bezinteresowną pomoc migrantom. Przywołać zatem należy dyspozycję art. 248 § 1 k.p.k, z którego wynika, że zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, gdy ustanie przyczyna zatrzymania. Bez wątpienia zatem przedmiotowe zatrzymanie tuż przed godz. 16.00 dnia 25.03.2022r. stało się niewątpliwie niesłuszne. I trwało do godz. 14.17 dnia 27.03.2022 r.

Przechodząc zaś od omówienia wysokości przyznanej kwoty zadośćuczynienia należy wskazać, iż sąd przychylił się do wyrażonej w judykaturze argumentacji, że niezbędnym jest dla jej prawidłowego określenia „wziąć pod uwagę nie tylko czas trwania zatrzymania i warunki w jakich do niego doszło, ale także skutki jakie wywołało dla dobrego imienia, przeżycia psychiczne i skutki w zakresie zdrowia wnioskodawcy. Ustalając na podstawie wskazanych kryteriów wysokość zadośćuczynienia należy też uwzględnić siłę nabywczą określonej kwoty pieniężnej, a także warunki materialne panujące w Polsce" (tak wyrok Sądu Najwyższego z 18.08.2000 r. sygn. akt II KKN 3/98). Jednocześnie wskazać należy, iż treść art. 445 § 1 k.c, do którego odsyła statuujący zadośćuczynienie za pozbawienie wolności przepis § 2 tego artykułu, mówi, że „odpowiednia suma” w kontekście obliczenia wysokości zadośćuczynienia ma charakter niedookreślony. Jednakże, co należy zaznaczyć, istnieją wypracowane przez doktrynę i judykaturę kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu jej wysokości. Zadośćuczynienie ma bowiem charakter kompensacyjny i nie może mieć tylko charakteru symbolicznego, ale i nie może być nadmierne i stanowić źródła nieuzasadnionej korzyści majątkowej (tak wyrok Sądu Najwyższego z 04.02.2008r. sygn. akt III KK 349/07). Kwotę zadośćuczynienia należy ustalać z umiarem, stosownie do realiów społecznych, takich jak zamożność mieszkańców, wartość pieniądza itp, by nie pozostało poczucie krzywdy, ale i by orzeczenie nie było sposobem uzyskania nadmiernych korzyści finansowych (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 9.04.2008 r. sygn. akt II AKa 46/08).

Oceniając zatem ujawnione w niniejszej sprawie tego rodzaju okoliczności zasadnym jest podkreślić bardzo młody wiek W. K. (1), jak również fakt, że o ile w początkowej fazie to zatrzymanie nie odcisnęło na jej psychice istotnego piętna, o tyle sytuacja ta uległa zmianie w momencie przekazania jej informacji o rozpoczęciu procedury związanej ze złożeniem do Sądu Rejonowego w Sokółce wniosku o jej tymczasowe aresztowanie. Wnioskodawczyni bowiem nie wyrażała się w jakiś specjalnie pejoratywny sposób o warunkach bytowych PDOZ choć nie może umknąć uwadze, że cela, w której przebywała, nie posiadała toalety, przez co korzystanie z niej każdorazowo wymagało proszenia policjanta, by ja do niej zaprowadził, oraz, że pierwszy posiłek otrzymała ona dopiero następnego dnia, podobnie jak żądane dzień wcześniej środki higieniczne. Istotniejszym jednakże jest, że jeszcze podczas pierwszego dnia zatrzymania W. K. (1) uzyskała informację, że zostanie złożony wniosek o jej tymczasowe aresztowanie. Perspektywa spędzenia kilku miesięcy w warunkach aresztu tymczasowego dla tak młodej, nie mającej dotychczas kontaktu z Wymiarem Sprawiedliwości kobiety musiała być przerażająca. Rozmiar tych obaw bez wątpienia powiększał fakt przebywania wnioskodawczyni w PDOZ. Dobitnie ukazuje to treść opinii biegłego psychologa. Jakkolwiek po przeprowadzeniu testów wykluczył on istnienie u W. K. (1) istnienie ostrego stresu pourazowego to wskazał, że wskutek tego pozbawienia wolności doznała ona zaburzeń stresowych pourazowych, które trwają do dzisiaj. Równie istotnym jest, że zaskarżenie postanowienia Sądu Rejonowego w Sokółce odmawiającego zastosowania ww. środka zapobiegawczego, które miało być niejako przedłużeniem ww. zatrzymania, pozostawiło wnioskodawczynię w stanie ponad dwutygodniowej niepewności co do jej dalszych losów. Wszak dopiero wydane w dniu 14.04.2022r. przez Sąd Okręgowy w Białymstoku orzeczenie definitywnie zakończyło tę sytuację, do której, co należy jeszcze raz podkreślić, winno dojść niewiele ponad godzinę od rozpoczęcia kontroli pojazdu kierowanego przez W. K. (1) w dniu 25.03.2022 r.

Nie sposób również w niniejszej sprawie pominąć celu pobytu W. K. (1) w miejscu zatrzymania. Wnioskodawczyni niosła podstawową pomoc (lekarstwa) potrzebującym jej uchodźcom. Niezależnie zatem od faktu, że ich pobyt na terytorium RP nie był legalny, sytuacja, w której się znaleźli, wymagała podjęcia tego rodzaju działań celem ochrony ich życia i zdrowia. Powszechnie jest wiadomym, że uwarunkowania polityczne między Rzeczpospolitą Polską, a Republiką Białorusi doprowadziły do tego, że starający się dostać nielegalnie do Unii Europejskiej migranci z innych państw poprzez granicę polsko - białoruską znaleźli się w sytuacji bez wyjścia skutkującej narażeniem swego zdrowia, a czasami nawet życia. Idee humanizmu i przede wszystkim wyrażone w art. 37 i art. 38 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady wymagały podjęcia działań przez Państwo Polskie celem ochrony życia i zdrowia każdego człowieka znajdującego się na jego terytorium. Powyższego nie zmieniają przepisy ustawy o cudzoziemcach czy ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. W. K. (1) niejako wyręczała odpowiednie agendy państwowe i za to działanie spotkała ją niezasłużona represja, co z pewnością powiększyło rozmiar jej cierpień.

Powyższe okoliczności uzasadniły przyjęcie, że za każdy z dwóch dni zatrzymania - mając na uwadze tak długotrwałe jego skutki i rozmiar doznanych przez W. K. (1) cierpień psychicznych należy przyznać zadośćuczynienie średnio w wysokości podwójnego miesięcznego wynagrodzenia netto (5350 zł).

W pozostałym zakresie wniosek należało oddalić jako wygórowany i przez to nieuzasadniony. Do powyższego dodać jedynie wypada, że oczywistym jest, iż nie ma możliwości precyzyjnego zrekompensowania doznanej krzywdy skoro trudno ją przeliczyć na pieniądze. Tym niemniej, zdaniem sądu, ujawnione w sprawie okoliczności przemawiają za przyjęciem, że zasądzenie wyższej niźli ww. sumy stanowiłoby bezprawne wzbogacenie wnioskodawczyni.

Inne

3.

1.

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Zgodnie z dyspozycją art. 554 § 4 zdanie 2 k.p.k. sąd zasądzając częściowo roszczenie wnioskodawcy przyznał mu zwrot uzasadnionych wydatków w postaci wynagrodzenia jednego pełnomocnika zgodnie z § 11 ust 6 i § 17 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

IV

Zgodnie z dyspozycją art. 554 § 4 zdanie 1 k.p.k. kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.

1.PODPIS

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Beata Kamińska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Białymstoku
Osoba, która wytworzyła informację:  Mariusz Kurowski
Data wytworzenia informacji: