Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Białymstoku

Formularz UWO

Sygnatura akt

III Ko 242/20

WNIOSKODAWCA

R. K.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

1.

3.000 złotych

nie wnoszono

2.

za niesłuszne tymczasowe aresztowanie w sprawie o sygn. akt (...) Prokuratury Rejonowej (...) w B.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

1.

20.000 złotych

nie wnoszono

2.

za niesłuszne tymczasowe aresztowanie w sprawie o sygn. akt (...) Prokuratury Rejonowej (...) w B.

3.

Inne

1.

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

R. K. w maju 2019r. pracował dorywczo w klubie (...) w B. jako administrator, a w czasie weekendów jako pracownik ochrony, bez umowy o pracę. Otrzymywał on wynagrodzenie w granicach około od 2.000 zł do 3.000 zł miesięcznie.

Wraz ze swoją dziewczyną wynajmował mieszkanie za które ponosili wszelkie opłaty łącznie w kwocie ok. 1500-1600 zł miesięcznie. ponosił inne typowe koszty utrzymania. posiadał on psa rasowego, którego miesięczny koszt utrzymania wynosił nawet 500 zł.

W tym czasie odbywał on karę 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną w sprawie XV K 277/16 Sądu Rejonowego w Białymstoku w ramach dozoru elektronicznego.

zatrzymanie R. K. w dniu 11.05.2019r. o godz. 15:00 do sprawy o sygn. akt (...) Prokuratury Rejonowej (...) w B. , przez funkcjonariuszy policji ubranych w cywilny strój, początkowo bez użycia kajdanek

przewiezienie R. K. do KMP przy ul. (...) w B. do izby zatrzymań,

postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14.05.2019r. (sygn. Kp 1103/19) wobec R. K. zastosowano tymczasowe aresztowanie do sprawy o sygn. akt (...) Prokuratury Rejonowej (...) w B..

R. K. został przewieziony do Aresztu Śledczego w B., gdzie przebywał w celi dwuosobowej.

na skutek zażalenia obrońcy R. K., postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 07.06.2019r. (sygn. Kz 248/19) doszło do uchylenia środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania wobec R. K..

R. K. nie został jednak zwolniony natychmiast z aresztu, gdyż postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 16.05.2019r. sygn. IV Kow 1086/19 doszło do uchylenia zezwolenia na odbycie poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. XV K 277/16 wobec R. K., w związku z zastosowaniem tymczasowego aresztowania wobec niego.

postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 17.06.2019r. sygn. IV Kow 1086/19 doszło do uchylenia postanowienia SO z dnia 16.05.2019r. o uchyleniu zezwolenia na odbycie poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. XV K 277/16 wobec R. K..

Od tego dnia nadal odbywał on karę pozbawienia wolności w ramach dozoru elektronicznego.

W dniu 17.06.2019r. o godz. 15:55 R. K. został zwolniony z Aresztu Śledczego w B..

Postanowieniem z dnia 28.11.2019r. zatwierdzonym przez prokuratora Prokuratury Rejonowej (...) w B. w sprawie (...)doszło do umorzenia śledztwa przeciwko R. K., podejrzanemu o czyn z art. 280 § 1 kk i inne, wobec stwierdzenia, że podejrzany nie popełnił czynu zabronionego, na zasadzie art. 17 § 1 pkt. 1 kpk.

protokół zatrzymania

81

postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dni. 14.05.2019r. o zastosowaniu tymczasowego aresztowania

90-91

postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 16.06.2019r. i z dnia 17.06.2019r.

125, 130

postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku z dni. 07.06.2019r. o uchyleniu tymczasowego aresztowania

92-96

zawiadomienie o zwolnieniu

131

Postanowienie z dn. 28.11.2019r. zatwierdzone przez prokuratora Prokuratury Rejonowej (...) w B. (...)

99-101

zeznania R. K.

120v- 122

protokół przesłuchania podejrzanego z dn. 13.05.2019

84-87

3.1.2.

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1

protokół zatrzymania

Zgromadzone w niniejszej sprawie dokumenty (głównie z akt. postępowania (...)Prokuratury Rejonowej (...), w tym treść protokołów, orzeczeń dot. R. K. są jednoznaczne w swojej treści, nie budzą żadnych wątpliwości i nie były kwestionowane przez strony

postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku z dni. 14.05.2019r. o zastosowaniu tymczasowego aresztowania

Zgromadzone w niniejszej sprawie dokumenty (głównie z akt. postępowania (...)Prokuratury Rejonowej (...)), w tym treść postanowień sądowych dot. R. K. są jednoznaczne w swojej treści, nie budzą żadnych wątpliwości i nie były kwestionowane przez strony

postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 16.06.2019r. i z dnia 17.06.2019r.

Zgromadzone w niniejszej sprawie dokumenty (głównie z akt. postępowania (...) Prokuratury Rejonowej (...)), w tym treść postanowień sądowych dot. R. K. są jednoznaczne w swojej treści, nie budzą żadnych wątpliwości i nie były kwestionowane przez strony

postanowienie Sądu Okręgowego w Białymstoku z dni. 07.06.2019r. o uchyleniu tymczasowego aresztowania

treść orzeczenia dot. R. K. jest jednoznaczna, nie budzi wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony

zawiadomienie o zwolnieniu

treść dokumentu jest jednoznaczna, nie budzi wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony

Postanowienie z dn. 28.11.2019r. zatwierdzone przez prokuratora Prokuratury Rejonowej (...) w B. (...)

treść orzeczenia dot. R. K. jest jednoznaczna, nie budzi wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony

zeznania R. K.

zeznania wnioskodawcy złożone w niniejszej sprawie w toku rozprawy generalnie zasługują na uwzględnienie, gdyż są zbieżne z pozostałą zgromadzoną w sprawie dokumentacją i nie budzą wątpliwości. Wnioskodawca opisał okoliczności jego zatrzymania i dalszego pozbawienia wolności, warunki w jakich przebywał, opisał swoją sytuację osobistą i majątkową oraz zajęcie i osiągane dochody w czasie bezpośrednio przed jego zatrzymaniem. Należy te zeznania co do zasady zaakceptować, wobec braku dowodów przeciwnych. Wnioskodawca doprecyzował kwestie związane z jego dochodami w odniesieniu do danych wypowiadanych w dniu 13.05.2019r. (k. 84-85) wskazując, że łącznie osiągał miesięczne dochody w granicach 3 tys. zł na co składały się dochody 2 tys. zł za ochronę oraz 1 tys. zł za dodatkowe prace w klubie (...) w B.. Zeznania te należy uznać za wiarygodne.

protokół przesłuchania podejrzanego z dn. 13.05.2019r

treść tego dokumentu nie budzi wątpliwości, nie była kwestionowana przez strony

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

3.000 zł

nie wnoszono

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Nie udowodniono, że wnioskodawca poniósł stratę lub nie osiągnął korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono - art. 361 k.c.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

20.000 zł

nie wnoszono

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

podstawą zasądzenia zadośćuczynienia jest treść art. 552 § 4 k.p.k.

W ugruntowanych orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że użyte w przepisie art. 552 § 4 sformułowanie „niewątpliwie niesłuszne" odnośnie do tymczasowego aresztowania obejmuje także taką sytuacje, gdy z uwagi na rodzaj prawomocnego rozstrzygnięcia kończącego postępowanie (orzeczenie: uniewinniające czy umarzające postępowanie) stosowanie tego środka przymusu było niezasadne. Wówczas ocena słuszności stosowania tymczasowego aresztowania dokonywana jest z perspektywy tego rozstrzygnięcia.

Odpowiedzialność Skarbu Państwa może zostać wyłączona, gdy okoliczności konkretnej sprawy wskazują, że co prawda z uwagi na ostateczne rozstrzygnięcie tymczasowe aresztowanie było niesłuszne, ale stosowanie tego środka zapobiegawczego było konieczne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Chodzi tu o ocenę zachowania się oskarżonego w toku procesu, które może świadczyć o celowym utrudnianiu jego przebiegu, np. ukrywanie się, uporczywe niestawianie się na wezwania lub utrudnianie postępowania w inny bezprawny sposób. Taka sytuacja w niniejszej sprawie nie zaistniała wobec R. K., nie doszło do takiego zawinionego zachowania z jego strony.

w ocenie Sądu, w chwili stosowania tymczasowego aresztowania, nie były spełnione przesłanki ogólne do zastosowania środków zapobiegawczych określonej w treści art. 249 § 1 kpk, na co wskazał jednoznacznie w swoim postanowieniu z dnia 07.06.2019r. Sąd Okręgowy w Białymstoku (k. 62-66) uchylając stosowanie tymczasowego aresztowania.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 28.11.2019r. zatwierdzonym przez prokuratora Prokuratury Rejonowej (...) w B. w sprawie (...)doszło do umorzenia śledztwa przeciwko R. K., podejrzanemu o czyn z art. 280 § 1 kk i inne, wobec stwierdzenia, że podejrzany nie popełnił czynu zabronionego, na zasadzie art. 17 § 1 pkt. 1 kpk.

Wobec takiej treści prawomocnego rozstrzygnięcia, nie ulega wątpliwości, że stosowanie wobec wnioskodawcy tymczasowego aresztowania było oczywiście niesłuszne.

Inne

3.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

1.

wniosek nie został uwzględniony - został oddalony w całości w tym zakresie (pkt. 2 sentencji orzeczenia).

Fakty, które można ustalić, głownie na podstawie wyjaśnień wnioskodawcy, są następujące:

R. K. w maju 2019r. (przed jego zatrzymaniem) pracował dorywczo w klubie (...) w B. jako administrator, a w czasie weekendów jako pracownik ochrony, bez umowy o pracę. Otrzymywał on wynagrodzenie w granicach około do 3.000 zł miesięcznie (jak wskazał 2.000 zł za ochronę i 1.000 zł za dodatkowe prace).

Wraz ze swoją dziewczyną wynajmował mieszkanie za które ponosili wszelkie opłaty łącznie w kwocie ok. 1500-1600 zł miesięcznie. Ponosił inne typowe koszty utrzymania. Posiadał też psa rasowego, którego miesięczny koszt utrzymania wynosił nawet 500 zł.

W tym czasie odbywał on karę 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną w sprawie XV K 277/16 Sądu Rejonowego w Białymstoku w ramach dozoru elektronicznego.

W sprawach tego typu w orzecznictwie ugruntowane są zasady i kryteria przydatne do dokonania wyliczeń w zakresie wysokości szkody. Sąd kierował się m.in. przesłankami określającymi pojęcie i wysokość szkody zawartymi w wyroku SA w Lublinie z dnia 29 marca 2012 roku, IIAKa 21/12, LEX nr 1210834. Zgodnie z tym judykatem szkoda wynikająca z niesłusznego skazania, tymczasowego aresztowania czy też internowania nie jest sumą utraconych zarobków, lecz różnicą między stanem majątkowym, jaki by istniał, gdyby poszkodowanego nie pozbawiono wolności, a stanem rzeczywistym w chwili odzyskania wolności. Powstanie i rozmiar tej szkody zależne są od tego, czy i jakie poszkodowany miałby możliwości zarobkowe, gdyby pozostawał na wolności, i w jakim zakresie rzeczywiście by je wykorzystał; jakie wydatki poniósłby na utrzymanie własne i rodziny, wychowanie i kształcenie dzieci, na potrzeby kulturalne, rozrywkowe i inne; czy i ile przeznaczyłby na oszczędności lub zwiększenie trwałych składników majątku; na jakie mógłby być narażony straty.

R. K. w momencie zatrzymania posiadał wykształcenie podstawowe, pracował jako ochroniarz, był kawalerem i mieszkał ze swoją dziewczyną w wynajmowanym mieszkaniu. pracując zarobkowo bez umowy o pracę osiągał dochód, jak wyjaśniał do 3 tys. zł miesięcznie.

Osiągane przez wnioskodawcę dochody, biorąc pod uwagę wszelkie koszty utrzymania tj. opłaty za wynajem mieszkania, wysoki koszt utrzymania rasowego psa, wyżywienie, inne potrzeby życiowe - ubranie, kosmetyki, itd., pozwalały jedynie na skromne utrzymanie. Takie dochody powodowały, że nie mógłby on powiększać swojego majątku w jakikolwiek znaczący sposób, czynić oszczędności, inwestycji, itp. Wnioskodawca w swoich zeznaniach wskazywał, że żył tylko z tego, nie posiadał majątku, w momencie zatrzymania posiadał jako oszczędności 2 tys. zł, które zabrał ze sobą do aresztu.

W tej sytuacji należy uznać, że wniosek o zasądzenie odszkodowania nie może zyskać akceptacji Sądu i w tym zakresie wniosek został oddalony

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

1.

Odnośnie poniesionej przez wnioskodawcę krzywdy i związanego z tym zadośćuczynienia na wstępie wspomnieć należy, iż zadośćuczynienie obejmuje rekompensatę za szkodę niematerialną wynikłą z pozbawienia wolności. Stanowią ją negatywne przeżycia psychiczne wiążące się nie tylko z faktem pozbawienia wolności, ale również z tym, w jakich okolicznościach doszło do pozbawienia wolności, w jaki sposób osoba była traktowana podczas odizolowania. Zadośćuczynienie ma funkcję kompensacyjną i zasądzona suma zadośćuczynienia nie ma na celu usunięcia szkody niemajątkowej, a jedynie ma stanowić rekompensatę dla pokrzywdzonego, która choć częściowo złagodzi jego cierpienia. Zadośćuczynienie ma wobec niewspółmierności szkody niemajątkowej zrównoważyć negatywne przeżycia pokrzywdzonego.

Określając wysokość zadośćuczynienia, bierze się pod uwagę nie tylko czas trwania pozbawienia wolności, ale także stopień dolegliwości, z jaką wiązało się stosowanie tego najsurowszego środka dyscyplinującego, a więc przykrości i przeżycia natury moralnej z tego wynikające (uczucie przykrości, utrata dobrego imienia), konieczność poddania się rygorom związanym ze stosowaniem procedury zatrzymania, jak również ewentualny ostracyzm środowiskowy i nieprzychylne reakcje po zwolnieniu (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 9 kwietnia 2008 r., w sprawie o sygn. akt II AKa 46/08,KZS 2008/6/48, Prok. i Pr.-wkł. 2009/2/40, Lex nr 452605).

Niewątpliwie pozbawienie wolności R. K. spowodowało u niego negatywne przeżycia, wzbudziło niepokój i strach. Ograniczenie kontaktów z rodziną, rozstanie z dziewczyną z pewnością odbiło się negatywnie na późniejszych relacjach rodzinnych, czy towarzyskich ze znajomymi. Należy mieć jednak na uwadze, że żądana kwota zadośćuczynienia nie może być wygórowana. Okoliczności, na które wskazywał wnioskodawca w swoich wyjaśnieniach, nie były szczególne - odnosiły się do okoliczności zatrzymania, typowych warunków sanitarnych, żywieniowych, społecznych, panujących w areszcie śledczym. Nie wskazywał on szczególnych wydarzeń, które mogłyby wpływać na podwyższenie doznanych przez niego cierpień, niż zwykłe, związane z izolacją (chodzi o nadzwyczajne, traumatyczne wydarzenia). Wnioskodawca wskazywał na przeżywany stres związany z pozbawieniem wolności, problemy żołądkowe, chorobę typu przeziębienie, co wpływało na pogorszenie jego samopoczucia w warunkach izolacji. Wnioskodawca nie uskarżał się na nieprzychylne traktowanie ze strony personelu więziennego, czy współwięźniów.

Zatem Sąd oceniał warunki w jakich znajdował się wnioskodawca w okresie 11.05.2019r- 07.06.2019r. oraz cierpienia fizyczne i moralne związane z tą izolacją.

Sąd wziął nadto pod uwagę, przy ocenie tych cierpień dodatkowe okoliczności związane z uprzednim skazaniem R. K. na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. XV K 277/16. W czasie przed jego zatrzymaniem odbywał on tę karę w systemie dozoru elektronicznego, zatem jego możliwość swobodnego poruszania się w tym czasie była nieco ograniczona (mimo możliwości wykonywania pracy zarobkowej), co wpływa na miarkowanie zasądzonej kwoty zadośćuczynienia.

Istotne jest nadto, że R. K. nie został zwolniony z aresztu bezpośrednio po uchyleniu tymczasowego aresztowania.

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 16.05.2019r. sygn. IV Kow 1086/19 doszło do uchylenia zezwolenia na odbycie poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. XV K 277/16 wobec R. K., w związku z zastosowaniem tymczasowego aresztowania wobec niego.

Z kolei postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 17.06.2019r. sygn. IV Kow 1086/19 doszło do uchylenia postanowienia SO z dnia 16.05.2019r. o uchyleniu zezwolenia na odbycie poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. XV K 277/16 wobec R. K..

od tego dnia odbywał on zatem ponownie karę pozbawienia wolności w ramach dozoru elektronicznego.

W dniu 17.06.2019r. o godz. 15:55 R. K. został zwolniony z Aresztu Śledczego w B..

Zatem gdyby nie doszło do wydania postanowienia o tymczasowym aresztowaniu R. K. nie byłyby on pozbawiony wolności w czasie od 07.06.2019r. do 17.06.2019r. (do sprawy o sygn. XV K 277/16 SR w Białymstoku), a najpewniej nadal odbywałby karę w tej sprawie w ramach dozoru elektronicznego. Okoliczności wyżej wskazane i ten dodatkowy okres pozbawienia wolności w warunkach aresztu śledczego należy wziąć także pod uwagę zasądzając wnioskodawcy stosowne zadośćuczynienie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie, jako pozostające w ścisłym związku przyczynowym z tym orzeczeniem.

Z uwagi na powyższe Sad uznał, że zasądzona kwota 4.000 zł zadośćuczynienia jest odpowiednia do subiektywnego poczucia krzywdy i wywołanego u wnioskodawcy stresu związanego z izolacją oraz pozostaje odpowiednia do warunków życia społeczeństwa. Została ona także określona w oparciu o kryterium pomocnicze, jakim była przeciętna wysokość wynagrodzenia.

W pozostałym zakresie, żądana przez wnioskodawcę kwota jest zawyżona i nieuzasadniona, w związku z czym Sąd oddalił żądanie w zakresie zasądzenia świadczenia ponad orzeczoną sumę.

W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, iż zadośćuczynienie nie może osiągać wartości nadmiernej w stosunku do doznanej krzywdy oraz musi być utrzymane w rozsądnych granicach i dostosowane do majątkowych stosunków panujących w społeczeństwie. Uzasadnia to miarkowanie zadośćuczynienia w oparciu o kryteria obiektywne, związane z przyjętymi w społeczeństwie ocenami (wyrok SA w Gdańsku z dnia 13.02.2013 r., II AKa 25/13, wyrok SA w Lublinie z dnia 29.03.2012 r., II AKa 21/12, czy też wyrok SA w Rzeszowie z dnia 31.01.2013 r., II AKa 3/13).

Inne

3.

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

o kosztach orzeczono na zasadzie art. 554 § 4 k.p.k.

PODPIS

SSO Wiesław Żywolewski