Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Helena Mironiuk

Protokolant: Anna Filipowicz

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2013 roku w Białymstoku

sprawy E. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek odwołania E. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 04/06/2012 roku

Nr (...)

Oddala odwołanie

Sygn. akt V U 874/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 04 czerwca 2012 roku wydaną na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /Dz.U. 2009 Nr 153, poz. 1227 z późn. zm./ Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. po rozpatrzeniu wniosku E. P. odmówił mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu podniósł, iż emerytura nie przysługuje wnioskodawcy, ponieważ na dzień 01 stycznia 1999 roku nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach, jak również nie wykazał on 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy nie uwzględnił okresu pracy wnioskodawcy w okresie od 01.11.1980 r. do 31.03.1981 roku w (...) w S. jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, ponieważ w tym okresie odwołujący zajmował stanowiska traktorzysty i dozorcy; okresu od 01.04.1991 roku do 30.11.1991 roku w (...) w S., ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach zakład nie wymienia tego; a także okresu od 01.06.1996 roku /brak daty końcowej zatrudnienia/ w (...)w S. na stanowisku monter wiązek, ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Od powyższej decyzji E. P. złożył odwołanie, w którym wskazywał, że pracując w (...) S. nigdy nie zajmował stanowiska dozorcy, a przez cały okres zatrudnienia tam był traktorzystą. Natomiast w (...) S. cynował kable i była to praca w warunkach szczególnych. Z tych względów domagał się zaliczenia pracy w obu zakładach jako pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie od wspomnianej wyżej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Badając czy w analizowanym stanie faktycznym odwołującemu przysługuje prawo do emerytury należy w pierwszej kolejności ustalić, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki, których zaistnienie rodzi po stronie ubezpieczonego uprawnienie do żądania tego świadczenia. W tym zakresie konieczne jest posiłkowanie się przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /Dz.U. 2004 Nr 39, poz. 353 z późn. zm./, a także rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Dz.U. 1983 Nr 8, poz. 43 z późn. zm./. Zgodnie bowiem z art. 184 wspomnianej wyżej ustawy, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Jednocześnie ust. 2 tego przepisu stanowi, iż emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Stosownie zaś do § 4 rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Biorąc zatem pod uwagę całość przytoczonych wyżej regulacji należy uznać, iż organ emerytalny prawidłowo ustalił warunki uzyskania prawa do emerytury, którymi w przypadku odwołującego się E. P. – jako mężczyzny urodzonego po 31 grudnia 1948 roku bez ukończonego wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat – są:

- osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat życia,

- w dniu wejścia w życie cytowanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. na dzień 01 stycznia 1999 roku, udowodnienie co najmniej 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego,

- w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. na dzień 01 stycznia 1999 roku, udowodnienie 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

- rozwiązanie stosunku pracy,

- nieprzystąpienie do OFE albo złożenie wniosku o przekazanie zgromadzonych na nim środków na dochody budżetu państwa.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż wszystkie te warunki muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, iż niewypełnienie choćby jednego z nich nieuchronnie prowadzi do oddalenia wniosku o przyznanie prawa do emerytury.

Nie ulega wątpliwości, iż w niniejszej sprawie sporny pomiędzy stronami pozostawał okres pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy uwzględnił odwołującemu 14 lat, 3 miesiące i 23 dni. Natomiast odmówił uznania za pracę w warunkach szczególnych zatrudnienia – jak już wspomniano – w okresie od 01.11.1980 r. do 31.03.1981 roku w (...) w S. jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, ponieważ w tym okresie odwołujący zajmował stanowiska traktorzysty i dozorcy; okresu od 01.04.1991 roku do 30.11.1991 roku w (...) w S., ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach zakład nie wymienia tego; a także okresu od 01.06.1996 roku /brak daty końcowej zatrudnienia/ w (...) w S. na stanowisku monter wiązek, ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Dodatkowo należy też zauważyć, że odwołujący domagał się zaliczenia mu do okresów składkowych pracy w gospodarstwie rolnym jego rodziców, położonym w miejscowości L., w okresie od 1970 roku do 1973 roku, tj. do chwili, gdy zaczął on odbywać służbę wojskową. E. P. zaznaczył jednocześnie, iż miał już wówczas ukończone 16 lat.

Istotnie, odnosząc się do powyższej okoliczności nie sposób pominąć, że w myśl art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się jako okresy składkowe przypadające przed dniem 1 lipca 1977 roku okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia oraz przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

W orzecznictwie ugruntował się już pogląd, że o uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno – rentowych okresów pracy w gospodarstwie rolnym przesądza wystąpienie dwóch okoliczności: wykonywanie czynności rolniczych powinno odbywać się zgodnie z warunkami określonymi w definicji legalnej „domownika” z art. 6 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U z 2008 r. nr 50, poz. 291 z późn. zm.) oraz czynności te muszą być wykonywane w wymiarze nie niższym niż połowa ustawowego czasu pracy, tj. minimum 4 godziny dziennie.

Odnosząc się do kwestii pracy odwołującego w warunkach szczególnych należy zdaniem Sądu zauważyć, że zgodnie z zeznaniami świadków: J. J. /k. 31/, M. P. /e-protokół z dnia 24.09.2012 roku, 00:04:10 – 00:14:34/ i H. S. /e-protokół z dnia 24.09.2012 roku, 00:14:34 – 00:19:51/ odwołujący podczas zatrudnienia w (...) S. pracował jako traktorzysta. Oceniając powyższe zeznania trudno jednak pominąć, że spór nie sprowadzał się do stwierdzenia powyższego faktu, ale do konkretnych, wyeksponowanych przez organ rentowy okresów: od 01.11.1980 r. do 31.03.1981 roku oraz od 01.04.1991 roku do 30.11.1991 roku. W tym zaś zakresie zeznania wymienionych wyżej osób nie pozwalały na dokonanie jednoznacznych ustaleń. Świadek J. J. zeznał wprost, iż posiada wiedzę o zatrudnieniu odwołującego jako traktorzysty w (...) wyłącznie w latach 1973 – 1974. Świadek M. P. stwierdził z kolei, że pracował z odwołującym w (...) przez okres około pół roku, gdy sam miał 18 lat, aczkolwiek należy też dodać, że konsekwentnie wskazywał on też na fakt zatrudnienia E. P. wyłącznie na stanowisku traktorzysty. Świadek H. S. zeznała zaś, że sama w ogóle nie pracowała w (...) S., a jedynie jej mąż był tam kierownikiem. Relację odnośnie stanowiska pracy odwołującego przekazywała zatem wyłącznie na podstawie własnych obserwacji. Nie negując zatem wiarygodności zeznań wspomnianych świadków Sąd, w celu ustalenia ponad wszelką wątpliwość, czy czynnościom odwołującego na wymienionych stanowiskach można przypisać cechy pracy w warunkach szczególnych Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu bhp.

Zgodnie z opinią biegłego, praca odwołującego w okresie zatrudnienia zarówno w (...), jak i (...) na takich stanowiskach pracy jak traktorzysta, kombajnista, traktorzysta – kombajnista, posiadała cechy pracy w warunkach szczególnych, o których mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Okres takiej pracy wyniósł jednakże wyłącznie 14 lat i 11 dni, co biegły przedstawił na szczegółowym tabelarycznym zestawieniu poszczególnych okresów pracy, uwzględniającym – nawiasem mówiąc – jeden ze spornych okresów – od dnia od 01.04.1991 roku do 30.11.1991 roku. Biegły wskazał natomiast, że praca odwołującego w okresie od 01.11.1980 roku do 31.03.1981 roku na stanowisku traktorzysty – dozorcy, a także na stanowisku montera wiązek w (...) w S. nie posiadała cech pracy w warunkach szczególnych. Co więcej, biegły zaznaczył również wyraźnie, że nawet gdyby przyjąć sporny okres pracy na stanowisku traktorzysty – dozorcy jako pracę wykonywaną w warunkach szczególnych, to i tak łączny wymiar czasu takiej właśnie pracy wyniósłby jedynie 14 lat. 5 miesięcy i 11 dni. W konkluzji biegły wskazał, iż odwołujący na dzień 01 stycznia 1999 roku nie nabył uprawnień do ubiegania się o świadczenie emerytalne z tytułu pracy w warunkach szczególnych, jako że nie legitymuje się 15-letnim stażem takiej pracy /k. 59 – 73/.

Odnosząc się z kolei do zastrzeżeń E. P., a także do zeznań świadków: E. S. /e-protokół z dnia 03.04.2013, 00:16:37 – 00:26:41/ oraz T. S. /e-protokół z dnia 03.04.2013 roku, 00:26:41 – 00:33:08/, zgodnie z którymi praca na stanowisku montera wiązek, wymagająca cynowania przewodów, była pracą w warunkach szczególnych, biegły J. D. nie stwierdził, by istotnie praca ta odbywała się w takich warunkach. W opinii uzupełniającej złożonej na rozprawie w dniu 03 kwietnia 2013 roku wskazał on bowiem, że praca montera nie jest pracą w warunkach szczególnych, czego odzwierciedleniem jest świadectwo pracy odwołującego. Innymi słowy sam zakład pracy nie uznał tej pracy jako wykonywanej w warunkach szczególnych. Biegły zaznaczył przy tym, że cynowanie jest jednym z elementów produkcji wiązek, wytwarzanych – jak zeznali sami świadkowie – do pojazdów ciągnikowych. Zarówno bowiem odwołujący, jak i świadkowie wykonywali wiązki odpowiedniej wielkości, przycinali przewody i „zarabiali” końcówki, co jest jedynie elementem cynowania. Biegły wskazał też, że nie wykonywali oni tej pracy na taśmie produkcyjnej, co można by uznać za warunki szczególne. Natomiast samo montowanie wiązek, gdzie jednym z elementów tej produkcji jest cynowanie końcówek, nie jest pracą w takich warunkach. Biegły sprecyzował, iż tylko praca w pełnym wymiarze czasu polegająca wyłącznie na cynowaniu, byłaby pracą w warunkach szczególnych. Sam odwołujący przyznał zaś na rozprawie, że jedynie montował wiązki, a nie dokonywał ich cynowania, pracował bowiem na dziale elektrotechnicznym /e-protokół z dnia 03.04.2013 roku, 00:33:08 – 00:39:05/.

Sąd uznał, iż opinie sporządzone przez biegłego jako opracowane w sposób prawidłowy i rzetelny, w pełni zasługują na obdarzenie ich walorem wiarygodności. Poddają się one bowiem pozytywnej weryfikacji w oparciu o kryteria takie jak: zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy sporządzającej, podstawy teoretyczne opinii, a także sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonego w opinii wniosku (tak m.in. postanowienie SN z dn.07.11.2000 roku, OSNC2001/4/64, I CKN 1170/98). Biegły w sposób nie budzący wątpliwości przedstawił tok swego rozumowania w dochodzeniu do wniosków końcowych opinii. Nadto podkreślić należy, iż biegły jest specjalistą w swojej dziedzinie, posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie, a sporządzone przez siebie opinie sformułował na podstawie akt sprawy, dokumentacji pracowniczej, a także – co istotne – na podstawie zeznań odwołującego i przesłuchanych świadków. Tym samym Sąd w całości podzielił stanowisko wyrażone przez biegłego, że E. P. nie legitymuje się 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, co uprawniałoby go do uzyskania świadczenia emerytalnego.

Zdaniem Sądu trudno również pominąć, że odwołujący nie wykazał też 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nie udowodnił bowiem, że faktycznie pracował w gospodarstwie rolnym swoich rodziców, położonym w miejscowości L., w okresie od 1970 roku do 1973 roku. Zgłoszeni przez niego świadkowie ograniczyli się jedynie do pobieżnego opisu wykonywanych na owym gospodarstwie zajęć, przy czym wszyscy jednoznacznie stwierdzili, że jedynie pomagał on w pracy swoim rodzicom, zarówno w wymienionym przez niego okresie, jak i już podczas pracy w (...) S.. Tym samym zdaniem Sądu należy uznać, że wykonywane przez niego w gospodarstwie rolnym czynności nie odpowiadały opisanym szczegółowo wyżej wymogom, pozwalającym na włączenie tej pracy do okresu ubezpieczenia. Nie sposób jednocześnie pominąć, iż obowiązek udowodnienia faktów spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne /art. 6 kc/, stąd też na odwołującym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów dla wykazania podnoszonych okoliczności. Muszą to być jednak środki dowodowe, które pozwolą na wiarygodne ustalenie okoliczności faktycznych. W trakcie postępowania dowodowego w sprawach z ubezpieczenia społecznego, mogą być przeprowadzane wszelkie dowody przewidziane przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w tym przede wszystkim dowody z dokumentów i zeznań świadków. Wiarygodność i moc wszystkich dowodów jest oceniana przez Sąd na podstawie wszechstronnego rozważenia całości materiału dowodowego, o ile rzecz jasna został on najpierw przedstawiony.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze powyższe, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzeczono jak w sentencji.