Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - SSO Marzanna Chojnowska –spr

Protokolant - Aneta Chardziejko

W obecności prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Elżbiety Korwell

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2013r

sprawy E. S.

oskarżonego o czyn z art. z art. 244 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 20 lutego 2013 r., sygn. akt VII K 1133 / 12

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

II.  Zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

E. S. został oskarżony o to, że w dniu 28 września 2012 roku o godzinie 12.50 w (...)na ul. (...)prowadził pojazd mechaniczny marki (...)o nr rej. (...), czym nie zastosował się do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 21 lutego 2011 roku, sygn. akt VII K 12/11 na okres 4 (czterech) lat, obowiązującego od 28 lutego 2011 roku do dnia 30 czerwca 2015 roku, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za podobne przestępstwo umyślne,

tj. o czyn z art. 244 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 20 lutego 2013 roku w sprawie sygn. akt VII K 1133/12 oskarżonego E. S.uznał za winnego tego, że w dniu 28 września 2012 roku w (...)na ulicy (...)kierował samochodem osobowym marki (...)o numerze rejestracyjnym (...), przez co nie zastosował się do zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonego przez Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim w wyroku z dnia 21 lutego 2011 roku, wydanym w sprawie VII K 12/11, tj. uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu z art. 244 k.k. i za to na mocy art. 244 k.k. skazał oskarżonego na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności.

Zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 złotych tytułem opłaty oraz kwotę 90 złotych tytułem pozostałych kosztów sądowych.

Powyższy wyrok na zasadzie art. 425 § 1, 2, 3 k.p.k., art. 444 k.p.k. zaskarżył obrońca oskarżonego w części dotyczącej orzeczenia o karze.

Powołując się na przepisy art. 427 § 1, 2 k.p.k., art. 438 pkt 4 k.p.k. orzeczeniu Sądu I instancji zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego E. S. kary 1 (jednego) roku pozbawienia wolności za popełnienie występku określonego w przepisie art. 244 k.k., w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości popełnionego czynu, stopnia winy, nie uwzględniając przy tym w pełnym zakresie dyrektyw sądowego wymiaru kary określonych w przepisie art. 53 k.k., nadto w sytuacji rodzinnej, majątkowej dotyczącej oskarżonego, co może czynić karę jako surową.

Wskazując na powyższe obrońca E. S. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze poprzez orzeczenie oskarżonemu stosownej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby, ewentualnie o obniżenie wysokości orzeczonej kary pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle ustaleń faktycznych sprawy oraz okoliczności odnoszących się do właściwości i warunków osobistych oskarżonego wywiedziona apelacja – jako oczywiście bezzasadna – nie zasługuje na uwzględnienie.

Z treści apelacji wynika, że skarżący nie kwestionuje popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu czynu, tj. niestosowania się do nałożonego przez Sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, a skarży przede wszystkim rozstrzygnięcie dotyczące kary i to tak w zakresie niezastosowania przez Sąd dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary jednego roku pozbawienia wolności, jak i jej wysokości.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, iż zgodnie z ukształtowaną linią orzecznictwa rażąca niewspółmierność kary jest uchybieniem w zakresie konsekwencji prawnych czynu, a zatem realnie można o niej mówić wówczas, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych, wymierzonych za popełnione przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie zapewnia osiągnięcia celów kary. Ponadto orzeczona kara lub środek karny mogą być uznane za niewspółmierne, gdy nie uwzględniają w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnionego czynu, jak i osobowości sprawcy ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie o sygn. akt WA 19/09, OSNwSK 2009/1/1255).

Niewspółmierność kary jest niewątpliwie pojęciem ocennym. Ponieważ w treści art. 438 pkt 4 k.p.k. mowa jest o niewspółmierności rażącej, należy uznać, że chodzi o dysproporcję znaczną, bijącą wręcz w oczy, a nie ewentualnie drobne różnice w ocenie Sądu I i II instancji. Tym samym nie każda różnica w ocenie wymiaru kary może uzasadniać zarzut rażącej niewspółmierności kary, ale tylko taka, która jest natury zasadniczej, to znaczy jest niewspółmierna w stopniu nie dającym się zaakceptować.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt stanu faktycznego niniejszej sprawy należy stwierdzić, że w ocenie Sądu Okręgowego orzeczona względem E. S. kara 1 roku pozbawienia wolności nie nosi cech rażącej niewspółmierności. Lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, że Sąd Rejonowy ferując rozstrzygnięcie w zakresie kary uwzględnił wszystkie okoliczności istotne dla jej wymiaru, prawidłowo i wszechstronnie je ocenił oraz nadał im właściwe znaczenie. W szczególności miał na uwadze nie tylko okoliczności obciążające oskarżonego (znaczny stopień społecznej szkodliwości popełnionego czynu, uprzednią karalność za przestępstwa podobne i inne czyny zabronione), ale również łagodzące (prowadzenie w miarę ustabilizowanego trybu życia i posiadanie dobrej opinii w środowisku lokalnym). Zgodzić się należy ze stanowiskiem orzekającego Sądu, iż orzeczona w tych warunkach kara jednego roku pozbawienia wolności jest karą adekwatną tak do charakteru popełnionego czynu, jak i stopnia zawinienia oskarżonego, a nadto będzie sprawiedliwa w odczuciu społecznym.

Takiej oceny nie mogła zmienić argumentacja zawarta w uzasadnieniu apelacji. Zarzutu rażącej niewspółmierności kary nie uzasadnia w szczególności podniesiona przez skarżącego okoliczność, że Sąd I instancji nie uwzględnił przy wymiarze kary faktu przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzuconego mu czynu. Znamiennym jest bowiem, że przyznanie się E. S. do winy w realiach niniejszej sprawy musi być potraktowane jako normalna konsekwencja złapania oskarżonego na gorącym uczynku i nie można z tej okoliczności wyciągać tak daleko idących wniosków, jak chciałby tego jego obrońca.

Ustosunkowując się z kolei do kwestii odmowy zastosowania przez Sąd I instancji dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności stwierdzić należy, iż podstawowym warunkiem zastosowania instytucji z art. 69 § 1 k.k. jest pozytywna prognoza kryminologiczna, będąca wyrazem przekonania Sądu o tym, że kara o charakterze nieizolacyjnym będzie wystarczająca dla osiągnięcia wobec sprawcy celów wychowawczych i zapobiegawczych, o których mowa w art. 53 k.k. Przepis art. 69 § 1 i 2 k.k. jest tak skonstruowany, że przy stosowaniu omawianej instytucji nakazuje kierować się względami szczególno – prewencyjnymi w odniesieniu do sprawcy przestępstwa. By zatem możliwe było warunkowe zawieszenie wykonania kary Sąd musi nabrać przekonania, że sprawca nie powróci do przestępstwa i wykonanie wymierzonej mu kary nie będzie konieczne dla wdrożenia go do przestrzegania porządku prawnego. Tego rodzaju przekonanie bazować zaś musi na ocenie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych, dotychczasowego sposobu życia oraz zachowania się po popełnieniu przestępstwa (art. 69 § 2 k.k.).

Uwzględniając powyższe, zgodzić się należy ze stanowiskiem orzekającego Sądu, iż w przypadku E. S. brak jest podstaw do przyjęcia istnienia pozytywnej prognozy kryminologicznej. Przede wszystkim zdecydowanie na niekorzyść oskarżonego przemawiają jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia, a w szczególności uprzednia wielokrotna karalność, w tym również za przestępstwa podobne skierowane przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. O ile sam fakt uprzedniej karalności nie jest formalną przeszkodą do zastosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, o tyle okoliczność ta musi być brana pod uwagę przy ocenie celowości orzekanej kary. Nie sposób bowiem przyjąć, iż orzeczenie kary o charakterze wolnościowym nakłoni oskarżonego do przestrzegania prawa (spełni swoje cele zapobiegawczo – wychowawcze) w sytuacji, gdy sprawca ten nie wykorzystał uprzednio otrzymanych szans poprawy swojego zachowania i w dalszym ciągu, w tożsamy sposób, lekceważy obowiązujący porządek prawny.

Z karty karnej załączonej do akt sprawy wynika, iż E. S. był już czterokrotnie karany sądownie, w tym dwukrotnie za przestępstwa podobne z art. 244 k.k. (sprawy: Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. akt VII K 1074/09, Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim sygn. akt VII K 12/11). Podobieństwo popełnionych przez oskarżonego przestępstw świadczy o jego lekceważącym stosunku do wymiaru sprawiedliwości, a nadto o nie wyciągnięciu pozytywnych wniosków z poprzednich skazań w celu zmiany postępowania.

Warto w tym miejscu podkreślić, iż oskarżony popełnił przypisany mu czyn w dniu 28 września 2012 roku. Natomiast z załączonego do akt sprawy odpisu wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 29 października 2012 roku w sprawie sygn. akt XV K 1299/12 wynika, że w dniu 31 sierpnia 2012 roku E. S. popełnił przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 178a § 1 k.k. (k. 63). Oskarżony mając zatem pełną świadomość, że był w nieodległej przeszłości karany i że toczy się przeciwko niemu kolejne postępowanie karne bez żadnych oporów w niespełna miesiąc po popełnieniu w/wymienionego przestępstwa zdecydował się kierować samochód wbrew zakazowi prowadzenia pojazdów mechanicznych. Oczywistym jest zatem, że oskarżony ma problem ze zrozumieniem naganności swojego postępowania, wykazując stałą, wciąż postępującą demoralizację.

Uwzględniając powyższe nie można w stosunku do E. S. postawić pozytywnej prognozy kryminologicznej, albowiem swoim dotychczasowym zachowaniem udowodnił, iż wymierzane mu poprzednio kary, w tym o charakterze nieizolacyjnym nie doprowadziły do osiągnięcia swoich celów, w tym również tych o charakterze probacyjnym. Pomimo uprzedniego popadnięcia w konflikt z prawem oskarżony nie wyciągnął jakichkolwiek wniosków co do swego nagannego postępowania i po raz kolejny popełnił czyn zabroniony.

Z racji tego, że poprzednio stosowane wobec oskarżonego środki probacyjne nie spełniły swojej funkcji (w sprawach Sądu Rejonowego w Białymstoku sygn. akt XV K 948/09 i VII K 1074/09 zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonych kar), kolejne zastosowanie powyższego środka względem oskarżonego czyniłoby orzeczenie nadmiernie łagodnym, które w odczuciu społecznym, jak również samego oskarżonego mogłoby zostać uznane za przejaw bezkarności sprawców tego typu przestępstw. Innymi słowy – ponowne zastosowanie dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia kary osiągnęłoby cele odmienne od zakładanych, tj. w jeszcze większym stopniu ugruntowałoby w psychice oskarżonego negatywne postawy i tendencje do łamania przepisów ustawy karnej oraz nierespektowania prawomocnych orzeczeń sądowych.

Wszystkie powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że w żadnym wypadku nie można zgodzić się z wnioskiem apelującego w przedmiocie zastosowania w niniejszej sprawie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. W ocenie Sądu Okręgowego tylko i wyłącznie bezwzględna kara pozbawienia wolności (wobec nieskuteczności kar o charakterze wolnościowym), może spełnić cele prewencji indywidualnej i zmobilizuje oskarżonego do przestrzegania w przyszłości przepisów prawa.

Uwzględniając powyższe i nie dopatrując się uchybień, które powinny być brane pod uwagę przez Sąd odwoławczy z urzędu, orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., zwalniając oskarżonego od ich ponoszenia. Powyższe jest skutkiem uznania Sądu Okręgowego, iż uiszczenie kosztów sądowych przez E. S. – przy uwzględnieniu orzeczonej wobec niego bezwzględnej kary pozbawienia wolności oraz faktu odbywania aktualnie takiej kary w innej sprawie – byłoby dla niego zbyt uciążliwe.