Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Krzysztof Kamiński – spr.

Sędziowie: SO Przemysław Wasilewski

SO Sławomir Wołosik

Protokolant Iwona Ostaszewska

po rozpoznaniu w dniu 22.10.2018 r., w obecności prokuratora Andrzeja Litwińczuka, sprawy A. K. oskarżonego o czyny z art. 62 ust. 3 w zw. z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, art. 178a§1 k.k. i z art. 177§2 k.k. w zw. z art. 178§1 k.k. w zb. z art. 162§1 k.k. oraz A. N. i S. J. oskarżonych o czyn z art. 162§1 k.k. na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego A. K. i pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych M. Ć. (1), E. Ć. i M. Ć. (2) od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 22 maja 2018 r. (sygn. akt XIII K 177/18):

I.  Wyrok w zaskarżonej części zmienia w ten sposób, że:

1.  uchyla rozstrzygnięcie o karze łącznej pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego A. K. zawarte w pkt X części dyspozytywnej;

2.  łagodzi kary pozbawienia wolności orzeczone wobec oskarżonego A. K. za czyn z pkt. I części wstępnej do 2 (dwóch) miesięcy i za czyn z pkt. II części wstępnej (przypisany mu w pkt. III części dyspozytywnej) do 8 (ośmiu) miesięcy;

3.  na mocy art. 85§1 i 2 k.k. i art. 86§1 k.k. orzeka wobec oskarżonego A. K. karę łączną 12 (dwunastu) lat i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności.

II.  W pozostałej zaskarżonej części wyrok utrzymuje w mocy.

III.  Zwalnia oskarżonego A. K. oraz oskarżycieli posiłkowych M. Ć. (1), M. Ć. (2) i E. Ć. od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i obciąża nimi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

A. K. został oskarżony o to, że :

I. w dniu 20 sierpnia 2017 r. w B. wbrew przepisom ustawy posiadał substancję psychotropową w postaci amfetaminy w ilości co najmniej 0,04 grama, przy czym czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, tj. o przestępstwo z art. 62 ust. 3 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 62 ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;

II. w dniu 20 sierpnia 2017 r. w B. prowadził samochód marki V. (...) nr rej. (...) znajdując się pod wpływem substancji psychotropowej w postaci amfetaminy w stężeniu we krwi 214 ng/ml, przy czym pojazd ten prowadził jadąc kolejno ulicami (...), tj. o przestępstwo z art. 178a§1 k.k.;

III. w dniu 20 sierpnia 2017 r. w B., kierując samochodem marki V. (...) nr rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, w ten sposób, że znajdując się pod wpływem substancji psychotropowej w postaci amfetaminy w stężeniu we krwi 214 ng/ml, zbliżając się z prędkością około 115 km/h do skrzyżowania – ronda ulic (...) i jednocześnie do łuku ulicy (...) w lewo, nie zachował szczególnej ostrożności oraz nie zredukował i nie dostosował prędkości do istniejących warunków, przez co doprowadził do utraty stateczności kierunkowej pojazdu, który po opuszczeniu jezdni wjechał na prawy chodnik i przodem potrącił idących po nim prawidłowo wzdłuż ulicy (...) pieszych M. Ć. (3) i K. C., w wyniku czego M. Ć. (3) odniósł obrażenia ciała, w następstwie których poniósł śmierć na skutek wstrząsu urazowo-krwotocznego w przebiegu urazu wielonarządowego, zaś K. C. odniosła obrażenia ciała, w następstwie których poniosła śmierć na skutek ostrej niewydolności ośrodkowego układu nerwowego i krążeniowo-oddechowej spowodowanej przerwaniem ciągłości rdzenia przedłużonego, po czym zbiegł z miejsca tego zdarzenia nie udzielając pomocy M. Ć. (3) i K. C., którzy znajdowali się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie i innych osób na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, poprzez wezwanie służb ratunkowych lub udzielenie pierwszej pomocy, tj. o przestępstwo z art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk w zb. z art. 162§1 k.k.

A. N., S. J., K. Ś. i P. P. oskarżeni zostali o to, że:

IV. w dniu 20 sierpnia 2017 r. w B. nie udzielili pomocy K. C. i M. Ć. (3), którzy na skutek spowodowanego przez A. K. wypadku drogowego znajdowali się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie i innych osób na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, poprzez wezwanie służb ratunkowych lub udzielenie pierwszej pomocy, przy czym P. P. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej za umyślne przestępstwo podobne na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 3 marca 2011 r. sygn. VII K 919/10, tj. A. N., S. J. i K. Ś. o przestępstwo z art. 162§1 k.k., zaś P. P. o przestępstwo z art. 162§1 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k.;

- a ponadto P. P. został oskarżony o to, że:

V. w dniu 16 sierpnia 2017 r. w B., wbrew przepisom ustawy, posiadał substancję psychotropową w postaci amfetaminy w ilości co najmniej 0,02 grama, przy czym czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi,

tj. o przestępstwo z art. 62 ust. 3 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 62 ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;

VI. w dniu 16 sierpnia 2017 r. w B. prowadził samochód marki A. nr rej. (...) znajdując się w stanie nietrzeźwości (stwierdzona zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu: 0,51 mg/dm ³ – I badanie oraz 0,53 mg/dm ³ – II badanie), przy czym wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14 lipca 2009 r. sygn. XV K 233/09 został prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, a ponadto czynu tego dopuścił się w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych orzeczonego tym wyrokiem, tj. o przestępstwo z art. 178a§4 k.k.;

VII. w dniu 20 sierpnia 2017 r. w B. prowadził samochód marki A. nr rej. (...) nie stosując się do orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14 lipca 2009 r. sygn. XV K 233/09 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, tj. o przestępstwo z art. 244 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 22 maja 2018r. w sprawie o sygn. akt XIII K 177/18:

I. Oskarżonego A. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt. I i za to na mocy art. 62 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 62 ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii skazał go na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności.

II. Na mocy art. 44§2 kk, 70 ust. 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek przez zniszczenie dowodów rzeczowych zapisanych w Wykazie Dowodów Rzeczowych nr (...) pozycja (...) szczegółowych opisanych na k. 595 akt sprawy.

III. W zakresie czynu zarzucanego w pkt. II oskarżonego A. K. uznał za winnego tego, że w dniu 20 sierpnia 2017 roku w B. w ruchu lądowym prowadził jadąc kolejno ulicami (...) samochód marki V. (...) nr rej. (...) znajdując się pod wpływem substancji psychotropowej w postaci amfetaminy w stężeniu we krwi 214 ng/ml, co jest porównywalne do skutków jakie wywołuje alkohol o stężeniu przekraczającym 0, 5 ⁰/00 tj. popełnienia czynu z art. 178a §1 kk i za tak przypisany czyn na mocy art.178a§1 kk skazał go na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności.

IV. Na mocy art. 42§2 k.k. orzekł wobec oskarżonego A. K. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech) lat.

V. Na mocy art. 43a§2 k.k. orzekł wobec oskarżonego A. K. świadczenie pieniężne w kwocie 5.000 (pięć tysięcy) złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

VI. Oskarżonego A. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt III przy czym przyjął, iż oskarżony A. K. dopuścił się tego czynu znajdując się pod wpływem substancji psychotropowej w postaci amfetaminy w stężeniu we krwi 214 ng/ml, co jest porównywalne do skutków jakie wywołuje alkohol o stężeniu przekraczającym 0, 5 ⁰/00 i za tak przypisany czyn na mocy art. 177§2 k.k. w zw. z art. 178§1 k.k. w zb. z art. 162§1 k.k. w zw z art. 11§2 k.k. skazał go zaś na mocy art. art. 177§2 k.k. w zw. z art. 178§1 k.k. w zw z art. 11§3 k.k. wymierzył mu karę 12 (dwanaście lat) pozbawienia wolności.

VII. Na mocy art. 42§3 k.k. orzekł wobec oskarżonego A. K. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

VIII. Na mocy art. 46§1 k.k. zasądził od oskarżonego A. K. tytułem częściowego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz oskarżycieli posiłkowych:

a.  G. C. kwotę 100.000 (sto tysięcy) złotych

b.  E. C. kwotę 100.000 (sto tysięcy) złotych

c.  M. Ć. (1) kwotę 100.000 (sto tysięcy) złotych

d.  M. Ć. (2) kwotę 100.000 (sto tysięcy) złotych

e.  E. Ć. kwotę 100.000 (sto tysięcy) złotych.

IX. Na mocy art. 46§1 k.k. zasądził od oskarżonego A. K. tytułem częściowego naprawienia szkody na rzecz oskarżyciela posiłkowego T. Ć. kwotę 19.000 (dziewiętnastu tysięcy) złotych.

X. Na mocy art. 85§1 i 2 k.k., art. 86§1 k.k., art. 88 k.k. , art. 90§2 k.k. orzekł wobec oskarżonego A. K. karę łączną w wymiarze 15 (piętnastu) lat pozbawienia wolności i łączny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

XI. Oskarżone A. N. i S. J. uznał za winne popełnienia zarzucanego im czynu opisanego w pkt IV i za ten czyn na mocy na mocy art. 162§1 k.k. skazał je na kary po 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności.

XII. Na mocy art. 69§1 i 2 k.k., art. 70§1 k.k., art. 72§1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonych kar pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonym A. N. i S. J. na okresy próby wynoszące po 3 (trzy) lata i zobowiązał obydwie oskarżonego do informowania Sądu i kuratora o przebiegu okresu próby.

XIII. Na mocy art. 71§1 k.k. orzekł wobec oskarżonych A. N. i S. J. kary grzywny w wymiarze po 300 (trzysta) stawek dziennych wobec każdej nich przyjmując wysokość 1 (jednej) stawki dziennej grzywny za równoważną kwocie 10 (dziesięciu) złotych.

XIV. Oskarżonego K. Ś. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt IV i za to na mocy art. 162§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

XV. W zakresie czynu zarzucanego w pkt IV oskarżonego P. P. uznał za winnego tego, że w dniu 20 sierpnia 2017 r. w B. nie udzielił pomocy K. C. i M. Ć. (3), którzy na skutek spowodowanego przez A. K. wypadku drogowego znajdowali się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie i innych osób na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, poprzez wezwanie służb ratunkowych lub udzielenie pierwszej pomocy, tj. popełnienia czynu z art. 162§1 k.k. i za tak przypisany czyn na mocy art. 162§1 k.k. skazał go na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

XVI. Oskarżonego P. P. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów opisanych w pkt V i VI i za to skazał:

1. za czyn opisany w pkt V na mocy art. 62 ust. 3 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 62 ust. 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii na karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, na mocy art. 70 ust. 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł przepadek przez zniszczenie dowodów rzeczowych zapisanych w Wykazie Dowodów Rzeczowych nr (...) pozycja (...)na k. 595 akt sprawy.

2. za czyn opisany w pkt VI na mocy art. 178a § 4 kk na karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, na mocy art. 42 § 3 kk orzekł wobec oskarżonego P. P. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio, na mocy art. 43a§ 2 kk, orzeka wobec oskarżonego P. P. świadczenie pieniężne w kwocie 10.000 (dziesięciu) tysięcy złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

XVII. W zakresie czynu zarzucanego w pkt VII oskarżonego P. P. uznał za winnego tego, że w dniu 20 sierpnia 2017 r. w B. prowadził samochód marki A. nr rej. (...) nie stosując się do orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 14 lipca 2009 r. sygn. XV K 233/09 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, tj. czynu z art. 244 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. i za tak przypisany czyn na mocy art. 244 k.k. w zw. z art. 64§1 k.k. skazuje go na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności.

XVIII. Na mocy art. 42§1a pkt 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego P. P. zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 (trzech ) lat.

XIX. Na mocy art. 85§1 i 2 k.k., art. 86§1 k.k., art. 88 k.k. , art. 90§2 k.k. orzekł wobec oskarżonego P. P. karę łączną w wymiarze 3 (trzech) lat pozbawienia wolności i łączny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

XX. Zasądził na rzecz oskarżycieli posiłkowych M. i E. Ć. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie od oskarżonych A. N., S. J., K. Ś. i P. P. kwoty po 820 złotych oraz od oskarżonego A. K. kwotę 1640 złotych.

XXI. Zasądził na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. Ć. (1) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie od oskarżonych A. N., S. J., K. Ś. i P. P. kwoty po 1230 złotych oraz od oskarżonego A. K. kwotę 2460 złotych.

XXII. Zwolnił oskarżonych A. K., K. Ś. i P. P. od ponoszenia kosztów sądowych w sprawie części ich dotyczącej.

XXIII. Zasądził od oskarżonych A. N. i S. J. na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłat kwoty po 420 złotych od każdej z nich i zwalniając obydwie oskarżone od ponoszenia pozostałych kosztów sądowych w częściach ich dotyczących.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli obrońca oskarżonego A. K. oraz pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych M. Ć. (1), E. Ć. i M. Ć. (2).

Obrońca oskarżonego A. K. na podstawie art. 444 k.p.k. zaskarżył wyrok w części orzeczenia o karze.

Na podstawie art. 427§1 i 2 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił rażącą niewspółmierność zarówno kar jednostkowych, jak też orzeczonej kary łącznej 15 (piętnaście) lat pozbawienia wolności poprzez wymierzenie wszystkich w maksymalnych ustawowych wymiarach bez uwzględnienia przez Sąd wszystkich okoliczności łagodzących występujących po stronie oskarżonego jak również celów, jakie kara winna osiągnąć w zakresie prewencji indywidualnej.

Na podstawie art. 427§1 k.p.k. i 438 pkt 4 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez wymierzenie oskarżonemu kary łącznej w niższym wymiarze nieprzekraczającym stopnia winy.

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych na zasadzie art. 425§l i 2 k.p.k. oraz art. 444 k.p.k. zaskarżył powyższy wyrok na niekorzyść oskarżonych S. J. oraz A. N. w części, tj. w zakresie rozstrzygnięcia o karze zawartego w pkt. XI i XII sentencji wyroku.

Na mocy art. 427§2 k.p.k. oraz art. 438 pkt. 4 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił mu rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonym S. J. oraz A. N. (Sąd orzekł wobec ww. kary po 6 miesięcy pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając ich wykonanie na okresy próby wynoszące po 3 lata, zobowiązując ww. do informowania Sądu i kuratora o przebiegu okresu próby) w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości czynu, jakiego się dopuściły oraz realizacji celów, jakie kara powinna spełnić w zakresie prewencji szczególnej i społecznego oddziaływania - w szczególności wskazać należy na wysoki stopień społecznej szkodliwości czynu z art. 162 k.k. przypisanego ww. oskarżonym i równie duży stopień zawinienia:

- oskarżone samowolnie oddaliły się (zbiegły) z miejsca wypadku z czytelną intencja uniknięcia odpowiedzialności (nie tylko z tytułu nie udzielenia pomocy ofiarom wypadku, ale także ukrycia się przed organami ścigania) - po zdarzeniu udały się do mieszkania P. P., gdzie w dalszym ciągu spożywano alkohol;

- rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa jest wysoki - doszło do śmierci dwójki potrąconych pieszych;

- oskarżone nie uświadamiają sobie konsekwencji popełnionych przez me przestępstw -w trakcie prowadzonego postępowania wyjaśniały niespójnie, rozbieżnie i nielogicznie, starając się za wszelką cenę umniejszyć swoją rolę w całym zdarzeniu.

Mając na uwadze ww. zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. XI i XII poprzez wymierzenie wobec S. J. oraz A. N. kar po 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odnosząc się w pierwszej kolejności do apelacji obrońcy oskarżonego A. K., należy zgodzić się z apelującym, iż orzeczone przez Sąd pierwszej instancji kary pozbawienia wolności za czyny z pkt. I części wstępnej (posiadanie 0,04 grama amfetaminy) i z pkt. II (kierowanie samochodem pod wpływem amfetaminy) oraz kara łączna pozbawienia wolności są rażąco surowe w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. Wymiar tych kar oraz uzasadnienie zaskarżonego wyroku wskazuje, że Sąd pierwszej instancji kierował się bardziej emocjami związanymi z okolicznościami czynu z pkt. III, a w szczególności jego skutkami w postaci śmierci dwóch osób, a nie dyrektywami wymiaru kary, zawartymi w art. 53 k.k.

Przypomnieć należy, że najistotniejsze znaczenie z punktu widzenia wymiaru kar jednostkowych mają okoliczności ściśle związane z danym czynem, a zwłaszcza stopień winy sprawcy i społecznej szkodliwości tego czynu, których nie można oceniać przez pryzmat innych czynów. W realiach niniejszej sprawy, w zakresie czynu z pkt. I decydująca jest ilość środków odurzających, posiadanych przez oskarżonego, a w zakresie czynu z pkt. II poziom tychże środków w organizmie oskarżonego. A. K. posiadał minimalną, wręcz śladową ilość amfetaminy (jedna porcja konsumpcyjna tego środka psychotropowego to od 0,1 do 0,2 grama). Z kolei poziom amfetaminy we krwi oskarżonego w czasie kierowania pojazdem porównywalna była do skutków, jaki wywołuje alkohol w stężeniu przekraczającym 0,5 promila, tj. nieznacznie powyżej dopuszczalnej prawem karnym normy.

Analiza pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wskazuje, że Sąd pierwszej instancji dokonał niejako zbiorczej oceny wszystkich przypisanych A. K. czynów w aspekcie stopnia winy oskarżonego i społecznej szkodliwości czynów, co pozostaje to w ewidentnej sprzeczności z dyrektywami wymiaru kary. Dowodem tego jest nie tylko wymierzenie za omawiane czyny maksymalnych kar pozbawienia wolności, ale też uznanie, że czyny te, podobnie jak czyn z pkt. III, należą – jak przyjął Sąd pierwszej instancji – do „ciężkich przestępstw” (na marginesie, Sąd Rejonowy zakwalifikował czyn z pkt. I, skądinąd słusznie, jako „wypadek mniejszej wagi”).

W tej sytuacji należało złagodzić kary jednostkowe pozbawienia wolności za czyny z pkt I i II (po uprzednim uchyleniu kary łącznej pozbawienia wolności), przy uwzględnieniu nadto postawy oskarżonego A. K. w trakcie procesu (przyznał się do winy, okazał żal i skruchę). W ocenie Sądu Okręgowego karami spełniającymi wszystkie ww. przesłanki, w tym adekwatnymi do stopnia winy A. K. i społecznej szkodliwości czynów, są kary pozbawienia wolności wymiarze 2 miesięcy – za czyn przypisany mu w pkt. I części dyspozytywnej i w wymiarze 8 miesięcy za czyn przypisany mu w pkt. III części dyspozytywnej.

Dlatego na mocy art. 437§1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 4 k.p.k. należało orzec, jak w pkt. I ppkt 1 i 2 sentencji niniejszego wyroku.

Nie budzi natomiast zastrzeżeń wymiar kary pozbawienia wolności orzeczonej za czyn z pkt. III części wstępnej wyroku (przypisany A. K. w pkt. VI części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku). Pisemne motywy zaskarżonego wyroku przekonują, że Sąd pierwszej instancji wymierzając karę za ten czyn miał w polu widzenia wszystkie istotne okoliczności przewidziane w art. 53 k.k., w tym podnoszone przez strony podczas rozprawy odwoławczej. W szczególności uwzględnił bardzo wysoki stopień winy A. K. i społecznej szkodliwości czynu, który definiują art. rażące naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym poprzez kierowanie samochodem V. (...) ulicami (...) pod wpływem amfetaminy, z prędkością art. 155 km/h, ucieczka z miejsca wypadku oraz skutek wypadku w postaci śmierci dwóch osób. Wziął też pod uwagę właściwości i warunki osobiste oskarżonego oraz sposób jego dotychczasowego życia, w tym wielokrotną karanego, a także cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego i potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Konsekwencją tego było orzeczenie kary w najwyższym możliwym wymiarze, tj. 12 lat pozbawienia wolności. Kara ta, uzupełniona dodatkowo surowymi środkami karnymi (art. dożywotnim zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz częściowym zadośćuczynieniem na rzecz pokrzywdzonych w kwotach po 100.00-zł.) jest – w ocenie Sądu Okręgowego – karą sprawiedliwą i z całą pewnością nie wykracza poza granice sądowego uznania.

Złagodzenie kar jednostkowych za czyny z pkt I i II zaskarżonego wyroku i związana z tym potrzeba orzeczenia nowej kary łącznej pozbawienia wolności czynią bezprzedmiotowym odnoszenie się do zarzutu obrońcy oskarżonego A. K. skierowanego przeciwko tej ostatniej karze. Tym niemniej należy zgodzić się z apelującym, że również ta kara była rażąco niewspółmierna w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k.

Przypomnieć należy, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądowym (por. art. wyroki sądów apelacyjnych w Katowicach z dnia 28 listopada 2016 r. w sprawie II Aka 99/16, LEX nr 2200280, w Białymstoku z dnia 14 grudnia 2017 r. w sprawie II Aka 200/17, LEX nr 2437828 oraz wyrok w Lublinie z dnia 18 lipca 2018 r., II Aka 133/18, LEX nr 2549793) zastosowanie zasady kumulacji (podobnie jak absorpcji, czy spiracji) przy orzekaniu kary łącznej uwarunkowane jest, obok celów zapobiegawczych i wychowawczych, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzebami w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (art. 85a k.k.), nadto relacjami zachodzącymi pomiędzy pozostającymi w zbiegu realnym czynami. Relacje te sprowadzają się do określenia, jak bliski związek przedmiotowo – podmiotowy łączy czyny oraz w jakich odstępach czasu zostały one popełnione. Im bliższy jest ten związek, tym bardziej kara łączna orzekana wyrokiem łącznym powinna być zbliżona do dopuszczalnego minimum. Priorytetową zasadą wymiaru kary łącznej powinna być zasada asperacji, a zasadę kumulacji można zastosować jedynie wówczas, gdy czyny nie wykazują żadnej więzi podmiotowej i przedmiotowej.

Sąd Rejonowy stracił z pola widzenia ww. okoliczności, a zwłaszcza to, że między przypisanymi oskarżonemu czynami zachodzi bardzo bliska więź (popełnione one zostały w niewielkim odstępie czasu i były ze sobą ściśle powiązane; kolejne z nich były de facto konsekwencją popełnienia poprzednich). Między czynami zachodziła też diametralna różnica w ocenie stopnia społecznej szkodliwości. Orzeczenie w tych okolicznościach wobec oskarżonego kary łącznej 15 lat pozbawienia wolności, opartej na zasadzie kumulacji, nie znajduje żadnego racjonalnego uzasadnienia. Sąd Okręgowy mają możliwość orzeczenia kary łącznej w granicach od 12 lat do 12 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności doszedł do przekonania, że karą łączną spełniającą wszystkie ww. kryteria, a zarazem realizującą pokładane w niej cele, będzie kara 12 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Dlatego na mocy art. 437§1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 4 k.p.k. należało orzec, jak w pkt. I ppkt 3 sentencji niniejszego wyroku.

Nie zasługuje na uwzględnienie apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych M. Ć. (1), E. Ć. i M. Ć. (2), skierowana przeciwko rozstrzygnięciu o warunkowym zawieszeniu wykonania kar 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonych wobec oskarżonych S. J. i A. N..

Przypomnieć należy, że o rażącej niewspółmierności kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. można mówić tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć wpływ na wymiar kary, można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą, która byłaby prawidłowa w świetle dyrektyw art. 53 k.k. (tak art. S.N. w wyroku z dnia 13 kwietnia 2000 r., WA 5/00 – LEX). Pojęcie „rażącej niewspółmierności” zostało sprecyzowane w praktyce jako różnica „wyraźna”, „bijąca w oczy”. A zatem jak trafnie podnosi się w orzecznictwie zmiana kary w instancji odwoławczej nie może następować w każdym wypadku, w którym jest możliwa wedle własnej oceny sądu odwoławczego, lecz wtedy tylko, gdy kara orzeczona nie daje się akceptować z powodu różnicy pomiędzy nią a karą sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej, rażącej (art. wyrok S.N. z dnia 2 lutego 1995 r., KZS 4/96, poz. 42).

Powyższa sytuacja nie ma miejsca w odniesieniu do kar wymierzonych wobec oskarżonych S. J. i A. N.. Wymiar i charakter orzeczonych kar przekonuje o tym, że Sąd pierwszej instancji miał w polu widzenia wszystkie okoliczności decydujące o karze, we właściwych proporcjach je uwzględnił, czym sprostał wymaganiom dyrektyw sędziowskiego wymiaru kary przewidzianym w art. 53 k.k. W szczególności ustalając wymiar kary na poziomie 6 miesięcy pozbawienia wolności uwzględnił wszystkie istotne okoliczności obciążające (wysoki stopień szkodliwości czynów) oraz łagodzące (przyznanie się do popełnienia czynu, niekaralność sądową).

Odnosząc się wprost do meritum apelacji przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art. 69§ 1 i 2 k.k. przesłanką decydującą o zastosowaniu instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary jest pozytywna prognoza kryminologiczna wobec oskarżonego, przejawiająca się w przekonaniu sądu, iż jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Prognoza ta winna opierać się przede wszystkim na postawie sprawcy, jego właściwościach i warunkach osobistych, dotychczasowym sposobie życia oraz zachowaniu się po popełnieniu przestępstwa.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy zauważyć wypada, że S. J. i A. N. są młodymi osobami, wobec których priorytetem w zakresie wymiaru kary są względy wychowawcze. Obie oskarżone nie były dotychczas karane i pracują. Nadto przyznały się do popełnienia zarzucanego im czynu. Okoliczności te uzasadniają pozytywną prognozę kryminologiczną. Tym samym decyzja o warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonych wobec nich kar pozbawienia wolności, wsparta dodatkowo stosunkowo długim okresem próby, wynoszącym 3 lata, obowiązkiem informowania sądu o i kuratora o przebiegu okresu próby oraz grzywnami w kwotach po 3.000-zł., mieści się w granicach sądowego uznania.

Poglądu tego nie są w stanie podważyć argumenty zawarte w omawianej apelacji, albowiem po pierwsze, samowolne oddalenie się oskarżonych z miejsca wypadku „z czytelną intencją uniknięcia odpowiedzialności” stanowi niezbędne i zarazem nie podlegające wartościowaniu znamię czynu z art. 162§1 k.k. i tym samym nie ma wpływu na wymiar kary. Po drugie, skutek w postaci śmierci dwojga osób, nie obciąża oskarżonych, a A. K. (sprawcę wypadku drogowego). Nadto, w zakresie odnoszącym się do zachowań oskarżonych, został on uwzględniony przy ocenie stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanych im czynów, a w dalszej kolejności przy wymiarze kary pozbawienia wolności, której apelujący nie kwestionuje. Po trzecie, wskazywane przez apelującego rozbieżności i niespójności w wyjaśnieniach oskarżonych wynikają z realizacji ich prawa do obrony i tego tytułu nie mogą ponosić ujemnych konsekwencji prawnych.

Nie stwierdzając innych uchybień, które mogły mieć wpływ na treść wyroku w zaskarżonej części, na mocy art. 437§1 k.p.k. w pozostałej części (w tym w zakresie łącznego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych – pkt X części dyspozytywnej wyroku) należało utrzymać go w mocy.

Na mocy art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. należało zwolnić od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze: oskarżonego, albowiem uiszczenie ich byłoby dla niego zbyt uciążliwe (bezrobotny, utrzymywał się z opieki społecznej, będzie odbywał długoterminową karą pozbawienia wolności) oraz ze względów słusznościowych oskarżycieli posiłkowych.

Końcowo wskazać należy, że nie zasługuje na uwzględnienie wniosek pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych o zasądzenie na ich rzecz wydatków poniesionych na etapie postępowania odwoławczego. Jak wynika z treści art. 636§1 k.p.k. w sytuacji nieuwzględnienia apelacji oskarżycieli posiłkowych brak jest podstaw do zasądzenia na ich rzecz zwrotu wydatków poniesionych na etapie postępowania odwoławczego (por. wyrok S.N. z dnia 21 lipca 2011 r., III KK 172/11, LEX nr 860612).

Przemysław Wasilewski Krzysztof Kamiński Sławomir Wołosik