Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2013r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Przemysław Wasilewski

Sędziowie SSO Ilona Simonowicz (spr)

SSO Dorota Niewińska

Protokolant Agnieszka Malewska

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku M. Ż.

po rozpoznaniu w dniu 24.I.2013r.

sprawy P. G.,

oskarżonego z art. 280 §1 kk i z art. 158 §1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim

z dnia 12 października 2012r. sygn. akt VIII K 46/12

I.  Uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bielsku Podlaskim.

II.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. S. tytułem obrony z urzędu przed Sądem II instancji kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych 60/100), w tym kwota 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych 60/100) podatku VAT.

UZASADNIENIE

P. G. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 19 listopada 2011 roku w S. dokonał rozboju w ten sposób, iż przewrócił na ziemię M. B., bił pięściami i kopał po całym ciele a następnie zabrał w celu przywłaszczenia portfel z zawartością dokumentów, kart kredytowych i pieniędzy łącznej wartości 5000 zł, tj. o przestępstwo z art. 280 § 1 kk

II. w dniu 19 listopada 2011 roku w S., wspólnie z ustaloną osobą dokonał pobicia M. B. w ten sposób, iż bił rękami i kopał po całym ciele narażając pokrzywdzonego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 kk lub 157 § 1 kk, tj. o przestępstwo z art. 158 § 1 kk

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim wyrokiem z dnia 12 października 2012r. sygn. akt VIII K 46/12 oskarżonego P. G. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów i za to: za czyn opisany w pkt. I na podstawie art. 280 §1 kk skazał go na karę 2 lat pozbawienia wolności, zaś za czyn opisany w pkt. II na mocy art. 158 §1 kk skazał go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Na mocy art. 85 kk, art.86 §1 kk wymierzył oskarżonemu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności. Na podstawie art. 63 §1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 27 listopada 2011r. do dnia 12 października 2012r. Orzekł w przedmiocie kosztów procesu.

Powyższy wyrok w całości został zaskarżony przez obrońcę oskarżonego. Zarzucił on orzeczeniu:

I.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, iż oskarżony P. G. dokonał rozboju na osobie M. B. i jego pobicia wspólnie z ustaloną osobą;

II.  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, mian owicie:

-art. 7 kpk, polegającą na naruszeniu zasady swobodnej oceny dowodów i oparcia wyroku na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy, poprzez przyznanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom podejrzanego S. D., rażąco sprzecznym z depozycjami pokrzywdzonego M. B. odnośnie udziału oskarżonego w zajściu w dniu 19 listopada 2011 roku w S. i nieuwzględnienie okoliczności korzystnych dla oskarżonego, a wynikających z zeznań pokrzywdzonego oraz J. B..

Mając na uwadze powyższe wniósł o:

-zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanych mu czynów

ewentualnie o:

-uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bielsku Podlaskim.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wywiedzioną apelację jako zmierzającą w swoim alternatywnym wniosku do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, należało uznać za zasadną, aczkolwiek przede wszystkim z powodu innych, dostrzeżonych przez Sąd Okręgowy z urzędu, uchybień.

I tak, stwierdzić należy, iż zaskarżony wyrok dotknięty jest rażącą obrazą art. 424 §1 kpk. Pisemne motywy zaskarżonego wyroku zawierają bowiem istotne braki, które nie pozwalają na zweryfikowanie prawidłowości wszystkich zapadłych w wyroku rozstrzygnięć.

Sąd Rejonowy uznał P. G. za winnego dwóch przestępstw: z art. 280 §1 kk ( zarzut I) oraz z art. 158 §1 kk (zarzut II). Tymczasem pisemne motywy wyroku tak w zakresie analizy materiału dowodowego i poczynionych w ich oparciu ustaleń faktycznych, jak i w zakresie przypisania oskarżonemu odpowiedzialności karnej, ograniczają się tylko do pierwszego z zarzucanych oskarżonemu czynów, a mianowicie do przestępstwa rozboju. W zakresie czynu drugiego z art. 158 §1 kk uzasadnienie zawiera tylko jedno zdanie cyt.: „ Ponadto oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu z art. 158 §1 kk” (k. 666v). Brak jest w zakresie tego czynu tak analizy materiału dowodowego oraz precyzyjnych ustaleń faktycznych, jak i rozważań odnośnie wypełnienia przez oskarżonego wszystkich wymaganych powyższym przepisem znamion ustawowych (brak uzasadnienia podstawy prawnej skazania).

Należy zauważyć, iż ustalenia co do zdarzenia objętego zarzutami, zawarte we wstępnej części uzasadnienia sugerują, iż bicie i kopanie pokrzywdzonego przez oskarżonego G. stanowiło jeden czyn, było jego jednym zachowaniem. W zasadzie nie wiadomo, dlaczego Sąd Rejonowy przyjął, iż w wyniku tego zachowania doszło do dwóch odrębnych przestępstw: sąd nie dokonał ich rozdzielenia w kontekście zachowania oskarżonego, nie określił, w którym momencie zdarzenia doszło do wspólnego pobicia pokrzywdzonego przez oskarżonego i nie żyjącego już świadka S. D., a kiedy - do rozboju dokonanego tylko przez oskarżonego G. (który to rozbój miał być przecież dokonany także poprzez bicie i kopanie). Poczynione w taki sposób przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne dają podstawę do przyjęcia, iż w sprawie mogło dojść do rażącego naruszenia jednej z podstawowych zasad polskiego prawa karnego wyrażonej w art. 11 §1 kk, a mianowicie zasady jedności przestępstwa przy jednym czynie. Z drugiej strony w oparciu o tak przedstawione ustalenia faktyczne można zastanawiać się czy przebieg zdarzenia nie wskazuje raczej na to, iż doszło do jednoczesnego wypełnienia przez oskarżonego znamion dwóch występków: z art. 280 §1 kk i z art. 158 §1 kk, a w takim wypadku należałoby opowiedzieć się i właściwie umotywować ew. przyjęcie kumulatywnej kwalifikacji art. 280 §1 kk i art. 158 §1 kk lub odrzucenie takiej kwalifikacji – należy przypomnieć, iż w tym zakresie w doktrynie i judykaturze nie ma jednolitego poglądu ( vide szerzej na ten temat w wyroku SN z 28.I.2010r. (...) 262/09 Lex nr 577200; także: postanowienie SN z 8.V.2012r. (...) Biul.PK 2012/5/8; wyrok SA w Katowicach z 23.X.2003r. IIAKa 378/04 ,KZS 2004/2/46; wyrok SA we Wrocławiu z 6.III.2002r. IIAKa 45/02. OSA 2002/11/78; wyrok SA w Krakowie z 16.IX.2998r. IIAKa 165/98, Prok. i Pr - wkł. 1999/4/17).

Należy z kolei wskazać, iż przyjęcie winy oskarżonego G. w zakresie występku z art. 158 §1 kk wymagało wykazania, iż w wyniku bicia i kopania pokrzywdzonego został on narażony na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub nastąpienia skutku określonego w art. 156 §1 kk lub 157§1 kk. Przypomnieć należy, iż niebezpieczeństwo nastąpienia takiego skutku musi być realne, a nie każde zadawanie ciosów nawet przez kilka osób musi wyczerpać znamiona występku z art. 158 §1 kk ( vide np. wyrok SN z 27.XI.1997r. (...) 7/97; wyrok SN z 22.XI.1971r. Rw 1177/71; wyroki SA w Krakowie: z 4.XII.1997r. II AKa 227/97, z 7.IV.1993r. IIAKr 41/93 i z 5.V.1994r. AKr 46/94). Sąd meriti w ogóle nie przeanalizował materiału dowodowego pod tym kątem, zwłaszcza w kontekście wersji, jaką M. B. podał funkcjonariuszowi E. G., a która znalazła odzwierciedlenie w treści notatki z k.3, a mianowicie iż obrażeń doznał w wyniku upadku na ul. (...) w wybetonowany dół i że nikt go nie kopał ( nota bene protokół oględzin miejsca zdarzenia z k.6-7 potwierdza, iż na ul. (...) znajdowało się wybetonowane obniżenie o głębokości 0,5 m – zdjęcie nr 7 na k.11, opisane jako miejsce, w którym leżał pokrzywdzony). Należy dodatkowo wskazać, iż z zeznań pokrzywdzonego złożonych do protokołu zawiadomienia o przestępstwie także ogólnie wynika, iż w wyniku kopania przez (...) i D. większych obrażeń, poza siniakami, nie doznał (co do ujawnienia tych zeznań przez sąd vide uwagi poniżej), co może rodzić wątpliwości w zakresie skutków, jakie są konieczne dla przyjęcia kwalifikacji z art. 158 §1 kk (zważywszy jednocześnie, iż pokrzywdzony miał być też bity i kopany w trakcie rozboju, nadto że miał upaść na ul. (...), a w końcu zważywszy na opis obrażeń pokrzywdzonego wynikających z opinii z k. 118).

Należy stwierdzić, iż dotychczas przeprowadzone przez Sąd Rejonowy postępowanie dowodowe okoliczności powyższych nie wyjaśniło w sposób bezsporny, a nadto zawiera w tym zakresie braki. Wydaje się, iż ich wyjaśnienie może mieć istotne znaczenie dla ew. odpowiedzialności oskarżonego z art. 158 §1 kk. Wskazane powyżej okoliczności winny zostać wyjaśnione zwłaszcza poprzez dokładne i precyzyjne przesłuchanie pokrzywdzonego M. B., jak również dodatkowo funkcjonariusza E. G. (co do treści notatki).

Kontrola instancyjna wykazała również istotne uchybienia proceduralne, jakich dopuścił się Sąd Rejonowy, a które mogły mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie mogły rzutować na poczynione ustalenia faktyczne w zakresie pierwszego ze stawianych oskarżonemu zarzutów dot. występku z art. 280 §1 kk. W tym też aspekcie za zasadne należało uznać zarzuty apelacji, kwestionujące tak ustalenia faktyczne, jak i ocenę ujawnionych dowodów, w tym zwłaszcza zeznań świadka S. D. w kontekście zeznań złożonych przez pokrzywdzonego.

I tak, wskazać należy, iż przesłuchując na rozprawie pokrzywdzonego M. B. Sąd odczytał w trybie art. 391 §1 kpk jego zeznania z postępowania przygotowawczego, ale nie wiadomo de facto które, gdyż nie wskazano numeru kart. Tymczasem pokrzywdzony na etapie postępowania przygotowawczego był przesłuchiwany dwukrotnie: składając zawiadomienie o przestępstwie (k. 17-19) oraz podczas okazania mu osoby S. D. (k.30-31). Co istotne, podczas okazania stwierdził on, że rozpoznana osoba zabrała mu portfel, chociaż nie potrafił określić tego jednoznacznie (a co wskazywałoby na udział S. D. w rozboju). Należy zauważyć, iż po odczytaniu zeznań (nie wiadomo których) pokrzywdzony je podtrzymał (k.409v), a Sąd nie dążył do uściślenia wynikających z nich faktów.

Z kolei odczytując na rozprawie zeznania zmarłego świadka S. D.sąd ograniczył się tylko do jego wyjaśnień z k. 36 i 44 składanych w charakterze podejrzanego (k.620v), a nie odczytał pierwszych jego zeznań z k. 30v, kiedy to podał zupełnie inną wersję zdarzenia (że nie uczestniczył w żadnym pobiciu i rozboju, tylko spod sklepu udał się do domu). Należy więc uznać, iż sąd nie ujawniając pierwszych zeznań D., oparł ustalenia faktyczne na wybiórczych dowodach - wybranych zeznaniach D.i nie ocenił istotnych rozbieżności między podanymi wersjami. Jest to o tyle istotne, iż – jak słusznie zauważa apelacja – generalnie obciążająca oskarżonego G.wersja odnosząca się do rozboju, jaką przedstawił D.jako podejrzany, a której to wersji Sąd I instancji dał wiarę, odbiega w istotny sposób od wersji samego pokrzywdzonego (np. M. B.nie podał, aby w trakcie bicia i kopania upadł na ziemię, nie był pytany na okoliczność czy w trakcie zdarzenia była sytuacja, aby był bity tylko przez oskarżonego; z kolei z wyjaśnień D.z k. 36 v wynikało, iż widział jak W. leżał na pokrzywdzonym i bił go pięściami w tył głowy, natomiast na k. 44 dodał jeszcze, iż G.zepchnął pokrzywdzonego ze schodów prowadzących na posesję). W rezultacie zgodzić się także należy z apelacją, iż większej dokładności i wnikliwości wymaga ocena dowodów dotyczących zarzucanego oskarżonemu przestępstwa rozboju, w tym okoliczności utraty przez pokrzywdzonego portfela.

Wskazane powyżej nieprawidłowości, jakich dopuścił się Sąd I instancji, skutkować musiały uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy winien usunąć wszystkie wskazane uchybienia, w tym prawidłowo i wnikliwie przeprowadzić postępowanie dowodowe, uzupełniając je we wskazany sposób, a następnie dokonać wszechstronnej analizy materiału dowodowego celem poczynienia właściwych ustaleń faktycznych w zakresie obu zarzucanych P. G. występków, bacząc na rodzaj i ilość oraz zwartość czasową działań, podjętych w trakcie zdarzenia przez oskarżonego.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania – Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji swojego wyroku.

O opłacie, należnej dla obrońcy z urzędu za jego udział przed Sądem II instancji, orzekł zgodnie z § 14 ust.2 pkt.4 w zw. z § 2 ust.3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 IX 2002r. (Dz.U. Nr 163, poz. 1348, z późn. zm.).